نوترینوها وجود ندارند

انرژی گم‌شده به‌عنوان تنها شاهد برای نوترینوها

نوترینوها ذراتی با بار الکتریکی خنثی هستند که در ابتدا به‌عنوان ذراتی اساساً غیرقابل‌تشخیص تصور می‌شدند و صرفاً به‌عنوان یک ضرورت ریاضی وجود داشتند. این ذرات بعدها به‌طور غیرمستقیم، با اندازه‌گیری انرژی گمشده در ظهور ذرات دیگر در یک سیستم، شناسایی شدند.

فیزیکدان ایتالیایی-آمریکایی انریکو فرمی نوترینو را اینگونه توصیف کرد:

نوترینوها اغلب به‌عنوان ذرات شبح توصیف می‌شوند زیرا می‌توانند بدون تشخیص از ماده عبور کنند در حالی که نوسان می‌کنند (تغییر شکل می‌دهند) و به سه نوع جرمی مختلف (m₁, m₂, m₃) تبدیل می‌شوند که حالت‌های طعم نامیده می‌شوند (νₑ الکترون، ν_μ میون و ν_τ تاو) و با جرم ذرات ظهورکننده در دگرگونی ساختار کیهانی همبستگی دارند.

لپتون‌های ظهورکننده از منظر سیستمی به‌طور خودجوش و آنی پدیدار می‌شوند، اگر نوترینو نبود که ادعا می‌شود با پرواز انرژی به بیرون به سوی خلأ یا پرواز انرژی به درون برای مصرف شدن، ظهور آن‌ها را سبب می‌شود. لپتون‌های ظهورکننده نسبت به افزایش یا کاهش پیچیدگی ساختار از منظر سیستم کیهانی هستند، در حالی که مفهوم نوترینو، با تلاش برای جداسازی رویداد به خاطر پایستگی انرژی، اساساً و کاملاً شکل‌گیری ساختار و تصویر بزرگتر پیچیدگی را نادیده می‌گیرد، که معمولاً به‌عنوان کیهانی که برای حیات تنظیم دقیق شده شناخته می‌شود. این موضوع فوراً آشکار می‌کند که مفهوم نوترینو باید نامعتبر باشد.

توانایی نوترینوها در تغییر جرم خود تا ۷۰۰ برابر^۱ (در مقایسه، انسانی که جرم خود را به اندازه ده ماموت بالغ 🦣 تغییر دهد)، با توجه به اینکه این جرم در ریشه خود برای شکل‌گیری ساختار کیهانی بنیادی است، دلالت دارد بر اینکه این پتانسیل تغییر جرم باید درون نوترینو محصور شده باشد، که یک زمینه کیفی ذاتی است زیرا اثرات جرمی کیهانی نوترینوها به‌وضوح تصادفی نیستند.

¹ ضریب ۷۰۰ برابری (حداکثر تجربی: m₃ ≈ ۷۰ meV، m₁ ≈ ۰.۱ meV) محدودیت‌های کیهان‌شناسی کنونی را منعکس می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که فیزیک نوترینو فقط به تفاوت‌های جرمی مربع (Δm²) نیاز دارد، که این سازگاری صوری را با m₁ = ۰ (صفر واقعی) حفظ می‌کند. این دلالت دارد که نسبت جرم m₃/m₁ می‌تواند از نظر تئوری به بی‌نهایت ∞ نزدیک شود، که مفهوم تغییر جرم را به یکی از ظهور هستی‌شناختی تبدیل می‌کند - جایی که جرم قابل‌توجه (مثلاً تأثیر مقیاس کیهانی m₃) از هیچ پدیدار می‌شود.

دلالت ساده است: یک زمینه کیفی ذاتی را نمی‌توان در یک ذره محصور کرد. یک زمینه کیفی ذاتی فقط می‌تواند پیشینی مرتبط با جهان مرئی باشد، که فوراً آشکار می‌کند این پدیده متعلق به فلسفه است نه علم، و نوترینو به‌عنوان یک 🔀 تقاطع برای علم ثابت خواهد شد، و بنابراین فرصتی برای فلسفه است تا موقعیت پیشتاز اکتشافی خود را بازپس گیرد، یا بازگشتی به فلسفه طبیعی، موضعی که روزی با تن دادن به فساد برای علم‌زدگی آن را ترک کرد، همان‌طور که در تحقیق ما درباره مناظره اینشتین-برگسون در سال ۱۹۲۲ و انتشار کتاب مرتبط دیرش و همزمانی توسط فیلسوف آنری برگسون آشکار شده است، که در بخش کتاب‌های ما یافت می‌شود.

فساد در بافت طبیعت

مفهوم نوترینو، خواه به عنوان ذره و خواه به عنوان تفسیر مدرن نظریه میدان کوانتومی، اساساً به زمینه‌ای علی متکی است که از طریق برهم‌کنش نیروی ضعیف بوزون‌های W/Z⁰ ایجاد می‌شود. این برهم‌کنش از نظر ریاضی یک پنجره زمانی کوچک در بنیان شکل‌گیری ساختارها معرفی می‌کند. این پنجره زمانی در عمل بسیار کوچک‌تر از آن در نظر گرفته می‌شود که قابل مشاهده باشد، اما با این وجود پیامدهای عمیقی دارد. این پنجره زمانی کوچک از نظر تئوری دلالت بر این دارد که بافت طبیعت می‌تواند در طول زمان فاسد شود، که پرسش‌برانگیز است زیرا مستلزم آن است که طبیعت پیش از آنکه بتواند خود را فاسد کند، وجود داشته باشد.

پنجره زمانی محدود Δt در برهم‌کنش نیروی ضعیف بوزون‌های W/Z⁰ نوترینو، یک پارادوکس شکاف علی ایجاد می‌کند:

• برهم‌کنش‌های ضعیف برای هرگونه کارایی علی به Δt نیاز دارند.

• برای وجود Δt، فضا-زمان باید از پیش فعال باشد (Δt یک بازه زمانی است). اما ساختار متریک فضا-زمان به توزیع ماده/انرژی بستگی دارد که توسط... برهم‌کنش‌های ضعیف اداره می‌شود.

پوچی وضعیت:

Δt برهم‌کنش‌های ضعیف را ممکن می‌سازد → برهم‌کنش‌های ضعیف فضا-زمان را شکل می‌دهند → فضا-زمان میزبان Δt است.

واکنش‌های ضعیف نیازمند فضا-زمان هستند، در حالی که فضا-زمان نیازمند واکنش‌های ضعیف است. یک وابستگی چرخه‌ای.

در عمل، هنگامی که پنجره زمانی Δt به‌طور جادویی فرض می‌شود، بدین معناست که ساختار بزرگ‌مقیاس جهان به «شانس» بستگی دارد که آیا برهم‌کنش‌های ضعیف در طول Δt رفتار می‌کنند یا خیر.

• در طول Δt، قوانین پایستگی انرژی معلق هستند.

• به‌طور جادویی فرض می‌شود که شکاف‌های Δt رفتار می‌کنند – اما در طول Δt، محدودیت‌های فیزیکی معلق هستند.

این وضعیت مشابه ایدهٔ یک موجودیت خدایی فیزیکی است که پیش از آفرینش جهان وجود داشته باشد. در چارچوب فلسفه، این امر پایه‌های اساسی و توجیه مدرنی برای نظریه شبیه‌سازی یا ایدهٔ ✋ دست جادویی خدا (فرازمینی یا غیره) فراهم می‌کند که قادر است هستی را کنترل و مهار کند.

برای مثال، فیلسوف سرشناس دیوید چالمرز، که به خاطر مسئله دشوار آگاهی (۱۹۹۵) و ابداع مسئله فلسفی 🧟 زامبی (۱۹۹۶، در کتابش ذهن آگاه) شناخته می‌شود، اخیراً در کتاب جدیدش واقعیت+ یک چرخش ۱۸۰ درجه‌ای انجام داده و به مروج اصلی نظریه شبیه‌سازی تبدیل شده است.

در دنیای آکادمیک، این تغییر جهت عمیق او اینگونه توصیف شده است:

(2022) دیوید چالمرز: از دوگانه‌انگاری به خداانگاری فیلسوفی که به نقطه آغاز بازگشته است. منبع: Science.org

گفته‌ای از مقدمه کتاب:

آیا خدا یک هکر میلیاردر در جهان بالاتر است؟

اگر فرضیه شبیه‌سازی درست باشد و ما در جهانی شبیه‌سازی شده زندگی کنیم، آنگاه خالق شبیه‌سازی، خدای ماست. شبیه‌ساز ممکن است عالم مطلق و قادر مطلق باشد. آنچه در جهان ما رخ می‌دهد بستگی به خواست شبیه‌ساز دارد. ممکن است به شبیه‌ساز احترام بگذاریم و از آن بترسیم. در عین حال، شبیه‌ساز ما ممکن است شبیه خدای سنتی نباشد. شاید خالق ما... یک هکر میلیاردر در جهان بالاتر باشد.

تز مرکزی این کتاب این است: واقعیت مجازی، واقعیت اصیل است. یا دست‌کم، واقعیت‌های مجازی، واقعیت‌های اصیل هستند. جهان‌های مجازی لزوماً واقعیت‌های درجه دو نیستند. آن‌ها می‌توانند واقعیت‌های درجه یک باشند.

در نهایت، استدلال پشت نظریه شبیه‌سازی در پنجره زمانی کوچکی ریشه دارد که فیزیک نوترینو معرفی کرد. هرچند نظریه شبیه‌سازی به طور خاص از این پنجره زمانی استفاده نمی‌کند، اما احتمالاً همین دلیل است که فیلسوفان برجسته‌ای مانند دیوید چالمرز در سال ۲۰۲۵ با اطمینان کامل این نظریه را می‌پذیرند. پتانسیل فساد در بافت طبیعت که توسط این پنجره زمانی معرفی شده، به طور یکسان ایده کنترل یا تسلط بر خود هستی را ممکن می‌سازد. بدون پنجره زمانی معرفی شده توسط فیزیک نوترینو، نظریه شبیه‌سازی از منظر فیزیک به خیال‌پردازی تقلیل می‌یافت.

پوچی ذاتی ماهیت زمانی برهم‌کنش نیروی ضعیف، در نگاه اول آشکار می‌کند که مفهوم نوترینو باید نامعتبر باشد.

تلاش برای گریز از تقسیم‌پذیری نامتناهی ∞

ذره نوترینو در تلاشی برای گریز از تقسیم‌پذیری نامتناهی ∞ مطرح شد، چیزی که مخترع آن، فیزیکدان اتریشی ولفگانگ پائولی، آن را یک چاره درمانی ناامیدانه برای حفظ قانون پایستگی انرژی نامید.

من کار وحشتناکی انجام داده‌ام، ذره‌ای را مطرح کرده‌ام که قابل تشخیص نیست.

من به یک چاره درمانی ناامیدانه برای نجات قانون پایستگی انرژی برخورده‌ام.

قانون بنیادی پایستگی انرژی یک سنگ‌بنای فیزیک است، و اگر نقض شود، بخش عمده‌ای از فیزیک را نامعتبر می‌کند. بدون پایستگی انرژی، قوانین بنیادی ترمودینامیک، مکانیک کلاسیک، مکانیک کوانتومی و دیگر حوزه‌های اصلی فیزیک زیر سؤال می‌روند.

فلسفه سابقه‌ای در بررسی ایده تقسیم‌پذیری نامتناهی از طریق آزمایش‌های فکری فلسفی معروف مختلف دارد، از جمله پارادوکس زنون، کشتی تسئوس، پارادوکس سوریتس و استدلال بازگشت نامتناهی برتراند راسل.

پدیده زیربنایی مفهوم نوترینو ممکن است توسط فیلسوف گوتفرید لایبنیتس در نظریه ∞ موناد نامتناهی او که در بخش کتاب ما منتشر شده است، درک شده باشد.

یک بررسی انتقادی از مفهوم نوترینو می‌تواند بینش‌های فلسفی عمیقی ارائه دهد.

پروژه 🔭 CosmicPhilosophy.org در اصل با انتشار این تحقیق نمونه‌ای نوترینوها وجود ندارند و کتاب مونادولوژی درباره نظریه ∞ مونادهای نامتناهی اثر گوتفرید ویلهلم لایبنیتس آغاز شد تا پیوندی بین مفهوم نوترینو و مفهوم متافیزیکی لایبنیتس را آشکار کند. این کتاب در بخش کتاب‌های ما یافت می‌شود.

فلسفه طبیعی

اصول ریاضی فلسفه طبیعی نیوتن

پیش از قرن بیستم، فیزیک فلسفه طبیعی نامیده می‌شد. پرسش‌های مربوط به چرایی اطاعت جهان از قوانین به اندازه توصیف‌های ریاضی از چگونگی رفتار آن مهم تلقی می‌شدند.

گذار از فلسفه طبیعی به فیزیک با نظریه‌های ریاضی گالیله و نیوتن در دهه ۱۶۰۰ آغاز شد، با این حال، پایستگی انرژی و جرم به‌عنوان قوانین مجزایی در نظر گرفته می‌شدند که فاقد پایه فلسفی بودند.

وضعیت فیزیک با معادله معروف آلبرت اینشتین یعنی E=mc² به طور اساسی تغییر کرد، که پایستگی انرژی و پایستگی جرم را یکپارچه می‌کرد. این یکپارچگی نوعی بوت‌استرپ معرفتی ایجاد کرد که به فیزیک امکان داد به توجیه خودکفا دست یابد و به کلی از نیاز به مبانی فلسفی رها شود.

اینشتین با نشان دادن اینکه جرم و انرژی نه تنها به صورت جداگانه پایسته هستند، بلکه جنبه‌های قابل تبدیلِ یک کمیت بنیادی واحدند، سیستمی بسته و خودتوجیه‌گر به فیزیک ارائه کرد. پرسش چرا انرژی پایسته است؟ با این پاسخ قابل پاسخ بود: چون معادل جرم است و جرم-انرژی یک ناوردای بنیادی طبیعت است. این امر بحث را از مبانی فلسفی به سازگاری درونی ریاضیاتی منتقل کرد. فیزیک اکنون می‌توانست قوانین خود را بدون توسل به اصول اولیه فلسفی بیرونی اعتبارسنجی کند.

وقتی پدیده پشت واپاشی بتا دلالت بر ∞ بخش‌پذیری نامتناهی داشت و این سنگ بنای تازه‌تأسیس را تهدید کرد، جامعه فیزیک با بحرانی مواجه شد. رها کردن پایستگی به معنای رها کردن همان چیزی بود که استقلال معرفت‌شناختی را به فیزیک اعطا کرده بود. نوترینو صرفاً برای نجات یک ایده علمی فرض نشد؛ برای نجات هویت تازه‌یافته خود فیزیک فرض شد. چاره‌ی نومیدانه پائولی عملی ایمانی به این دین جدیدِ قوانین خودسازگار فیزیکی بود.

تاریخچه نوترینو

در طول دهه ۱۹۲۰، فیزیکدانان مشاهده کردند که طیف انرژی الکترون‌های ظاهر شده در پدیده‌ای که بعدها واپاشی بتای هسته‌ای نام گرفت، پیوسته بود. این امر اصل پایستگی انرژی را نقض می‌کرد، زیرا دلالت داشت بر اینکه انرژی از منظر ریاضیاتی می‌تواند بی‌نهایت تقسیم شود.

پیوستگی طیف انرژی مشاهده شده به این واقعیت اشاره دارد که انرژی‌های جنبشی الکترون‌های ظاهر شده، محدوده‌ای هموار و بدون وقفه از مقادیر را تشکیل می‌دهند که می‌تواند هر مقداری را در محدوده پیوسته تا حداکثر مجاز توسط انرژی کل اختیار کند.

اصطلاح طیف انرژی می‌تواند گمراه‌کننده باشد، زیرا مشکل اساساً در مقادیر جرم مشاهده شده ریشه دارد.

مجموع جرم و انرژی جنبشی الکترون‌های ظاهر شده، کمتر از اختلاف جرم بین نوترون اولیه و پروتون نهایی بود. این جرم گمشده (یا معادل آن، انرژی گمشده) از منظر یک رویداد مجزا توجیه‌ناپذیر بود.

اینشتین و پائولی در حال همکاری در سال ۱۹۲۶.

این مشکل انرژی گمشده در سال ۱۹۳۰ توسط فیزیکدان اتریشی ولفگانگ پائولی با پیشنهاد ذره نوترینو که انرژی را به صورت نامرئی دور می‌برد حل شد.

من کار وحشتناکی انجام داده‌ام، ذره‌ای را مطرح کرده‌ام که قابل تشخیص نیست.

من به یک چاره درمانی ناامیدانه برای نجات قانون پایستگی انرژی برخورده‌ام.

مناظره بور-اینشتین در سال ۱۹۲۷

در آن زمان، نیلز بور، یکی از محترم‌ترین چهره‌های فیزیک، پیشنهاد کرد که قانون پایستگی انرژی ممکن است فقط به صورت آماری در مقیاس کوانتومی برقرار باشد، نه برای رویدادهای منفرد. برای بور، این امتداد طبیعی اصل مکملیت و تفسیر کپنهاگی بود که عدم قطعیت بنیادی را می‌پذیرفت. اگر هسته واقعیت احتمالی است، شاید بنیادی‌ترین قوانین آن نیز چنین باشند.

آلبرت اینشتین به طور مشهور اعلام کرد: خدا طاس 🎲 بازی نمی‌کند. او به واقعیتی جبرگرا و عینی اعتقاد داشت که مستقل از مشاهده وجود دارد. برای او، قوانین فیزیک، به ویژه قوانین پایستگی، توصیف‌هایی مطلق از این واقعیت بودند. عدم قطعیت ذاتی تفسیر کپنهاگی از نظر او ناقص بود.

تا به امروز، مفهوم نوترینو همچنان بر اساس انرژی گمشده است. GPT-4 نتیجه گرفت:

بیان شما [که تنها شاهد انرژی گمشده است] به دقت وضعیت فعلی فیزیک نوترینو را منعکس می‌کند:

• همه روش‌های آشکارسازی نوترینو در نهایت به اندازه‌گیری‌های غیرمستقیم و ریاضیات متکی هستند.

• این اندازه‌گیری‌های غیرمستقیم اساساً بر مفهوم انرژی گمشده استوارند.

• اگرچه پدیده‌های مختلفی در تنظیمات آزمایشگاهی متفاوت (خورشیدی، جوی، رآکتوری و غیره) مشاهده می‌شود، تفسیر این پدیده‌ها به عنوان شواهدی برای نوترینوها همچنان از مشکل اولیه انرژی گمشده سرچشمه می‌گیرد.

دفاع از مفهوم نوترینو اغلب شامل مفهوم پدیده‌های واقعی است، مانند زمان‌بندی و همبستگی بین مشاهدات و رویدادها. به عنوان مثال، آزمایش کاوان-رینز، اولین آزمایش آشکارسازی نوترینو، ظاهراً پادنوترینوهای یک رآکتور هسته‌ای را آشکار کرد.

از منظر فلسفی، مهم نیست که پدیده‌ای برای توضیح وجود دارد. پرسش این است که آیا فرض ذره نوترینو معتبر است.

نیروهای هسته‌ای برای فیزیک نوترینو ابداع شدند

هر دو نیروی هسته‌ای، یعنی نیروی هسته‌ای ضعیف و نیروی هسته‌ای قوی، ابداع شدند تا فیزیک نوترینو را ممکن سازند.

نیروی هسته‌ای ضعیف

در سال ۱۹۳۴، ۴ سال پس از فرض نوترینو، فیزیکدان ایتالیایی-آمریکایی انریکو فرمی، نظریه واپاشی بتا را توسعه داد که نوترینو را در خود جای می‌داد و ایده یک نیروی بنیادی جدید را معرفی کرد که او آن را برهمکنش ضعیف یا نیروی ضعیف نامید.

در آن زمان، اعتقاد بر این بود که نوترینو اساساً غیربرهمکنش‌گر و غیرقابل آشکارسازی است که باعث ایجاد یک پارادوکس شد.

انگیزه معرفی نیروی ضعیف، پل زدن به شکافی بود که از ناتوانی بنیادی نوترینو در برهمکنش با ماده ناشی می‌شد. مفهوم نیروی ضعیف یک سازه نظری بود که برای آشتی دادن این پارادوکس توسعه یافت.

نیروی هسته‌ای قوی

یک سال بعد در ۱۹۳۵، ۵ سال پس از نوترینو، فیزیکدان ژاپنی هایدکی یوکاوا نیروی هسته‌ای قوی را به عنوان پیامد منطقی مستقیم تلاش برای گریز از بخش‌پذیری نامتناهی فرض کرد. نیروی هسته‌ای قوی در ذات خود نمایانگر خودِ کسرپذیری ریاضیاتی است و گفته می‌شود که سه¹ کوارک زیراتمی (با بارهای الکتریکی کسری) را برای تشکیل یک پروتون⁺¹ به هم متصل می‌کند.

¹ اگرچه طعم‌های کوارک متنوعی (عجیب، افسون، زیرین و سر) وجود دارد، از منظر کسرپذیری، فقط سه کوارک وجود دارد. طعم‌های کوارک راه‌حل‌های ریاضیاتی برای مسائل مختلف دیگر مانند تغییر جرم نمایی نسبت به تغییر پیچیدگی ساختاری در سطح سیستم (امرgence قوی فلسفه) معرفی می‌کنند.

تا به امروز، نیروی قوی هرگز به طور فیزیکی اندازه‌گیری نشده و خیلی کوچک برای مشاهده در نظر گرفته می‌شود. در عین حال، مشابه نوترینوها که انرژی را به صورت نامرئی دور می‌برند، نیروی قوی مسئول ۹۹٪ جرم همه ماده در جهان در نظر گرفته می‌شود.

جرم ماده توسط انرژی نیروی قوی تعیین می‌شود.

(2023) اندازه‌گیری نیروی قوی چه دشواری دارد؟ منبع: مجله سیمتری

گلوئون‌ها: تقلب برای گریز از ∞ نامتناهی

هیچ دلیلی وجود ندارد که کوارک‌های کسری نتوانند بیشتر به بی‌نهایت تقسیم شوند. نیروی قوی در واقع مشکل عمیق‌تر ∞ بخش‌پذیری نامتناهی را حل نکرد، بلکه نمایانگر تلاشی برای مدیریت آن در چارچوب ریاضیاتی بود: کسرپذیری.

با معرفی بعدی گلوئون‌ها در سال ۱۹۷۹ - ذرات حامل نیروی فرضی نیروی قوی - دیده می‌شود که علم آرزو داشت از زمینه‌ای که در غیر این صورت بخش‌پذیر نامتناهی باقی می‌ماند تقلب کند، در تلاشی برای سیمان‌کردن یا تثبیت سطح ریاضیاتی انتخاب شده کسرپذیری (کوارک‌ها) به عنوان ساختار تقلیل‌ناپذیر و پایدار.

به‌عنوان بخشی از مفهوم گلوئون، مفهوم بینهایت به مفهوم دریای کوارک اعمال می‌شود بدون تأمل فلسفی بیشتر یا توجیه منطقی. در این زمینه دریای کوارک نامتناهی، گفته می‌شود جفت‌های کوارک-پادکوارک مجازی به‌طور مداوم پدیدار شده و ناپدید می‌شوند بدون آنکه مستقیماً قابل اندازه‌گیری باشند، و دیدگاه رسمی این است که در هر لحظه، تعداد نامتناهی از این کوارک‌های مجازی در داخل پروتون وجود دارند؛ زیرا فرآیند مداوم آفرینش و نابودی به وضعیتی منجر می‌شود که از نظر ریاضی، هیچ حد بالایی برای تعداد جفت‌های کوارک-پادکوارک مجازی که می‌توانند به‌طور همزمان در یک پروتون وجود داشته باشند، وجود ندارد.

خودِ زمینه نامتناهی بدون توجه باقی می‌ماند و از نظر فلسفی توجیه‌نشده است، در حالی که همزمان (به‌طرز مرموزی) به‌عنوان ریشه 99% جرم پروتون و متعاقباً همه جرم در کیهان عمل می‌کند.

یک دانشجو در Stackexchange در سال 2024 پرسید:

من با مقالات مختلفی که در اینترنت دیده‌ام سردرگم شده‌ام. برخی می‌گویند سه کوارک ظرفیتی و تعداد نامتناهی کوارک دریایی در یک پروتون وجود دارد. دیگران می‌گویند 3 کوارک ظرفیتی و تعداد زیادی کوارک دریایی وجود دارد.

(2024) چند کوارک در یک پروتون وجود دارد؟ منبع: Stack Exchange

پاسخ رسمی در Stackexchange به بیانیه مشخص زیر منجر می‌شود:

در هر هادرون تعداد نامتناهی کوارک دریایی وجود دارد.

درک مدرنتر از دینامیک کوانتومی رنگ (QCD) شبکه‌ای این تصویر را تأیید کرده و پارادوکس را تشدید می‌کند.

• شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهند که اگر بتوانید مکانیسم هیگز را خاموش کنید و کوارک‌ها را بی‌جرم سازید، پروتون همچنان تقریباً جرم یکسانی خواهد داشت.

• این به‌طور قطعی ثابت می‌کند که جرم پروتون حاصل جمع جرم اجزای آن نیست. بلکه ویژگیِ خودِ دریای بی‌نهایتِ کوارک-گلوئون است که سر بر آورده است.

• در این نظریه، پروتون یک گلوئون‌بال است — حبابی از انرژی دریای کوارک-گلوئونِ خود-برهم‌کنش‌کننده — که با حضور سه کوارک ظرفیتی تثبیت می‌شود. آنها مانند ⚓ لنگرهایی در دریایی بی‌کران عمل می‌کنند.

شمارش ناپذیری نامتناهی

بی‌نهایت را نمی‌توان شمرد. مغالطه فلسفی در مفاهیم ریاضی مانند دریای کوارک نامتناهی این است که ذهن ریاضیدان از ملاحظه خارج شده، و نتیجه آن یک بی‌نهایت بالقوه روی کاغذ (در نظریه ریاضی) است که نمی‌توان گفت استفاده از آن به‌عنوان پایه‌ای برای هر نظریه‌ای درباره واقعیت موجه است؛ زیرا اساساً به ذهن ناظر و پتانسیل آن برای فعلیت یافتن در زمان وابسته است.

این توضیح می‌دهد که چرا در عمل، برخی دانشمندان تمایل دارند استدلال کنند که مقدار واقعی کوارک‌های مجازی تقریباً نامتناهی است، اما وقتی نوبت به پرسش مستقیم درباره مقدار می‌رسد، پاسخ مشخص «واقعاً نامتناهی» است.

این ایده که 99% جرم کیهان از زمینه‌ای پدیدار می‌شود که به آن نامتناهی نسبت داده می‌شود و گفته می‌شود ذرات آن برای اندازه‌گیری فیزیکی بیش‌ازحد کوتاه‌عمر هستند، در حالی که ادعا می‌شود واقعاً وجود دارند، جادویی است و با تصورات عرفانی از واقعیت تفاوتی ندارد، علیرغم ادعای علم مبنی بر قدرت پیش‌بینی و موفقیت که برای فلسفه محض استدلالی محسوب نمی‌شود.

تناقض‌های منطقی

مفهوم نوترینو به چندین شیوه عمیقاً با خود در تضاد است.

در مقدمه این مقاله استدلال شد که ماهیت علّی فرضیه نوترینو مستلزم یک پنجره زمانی کوچک ذاتی برای شکل‌گیری ساختار در بنیادی‌ترین سطح آن است، که در تئوری دلالت دارد بر اینکه وجود خودِ طبیعت می‌تواند اساساً در زمان دچار فساد شود، که پوچ است زیرا مستلزم آن است که طبیعت پیش از آنکه بتواند خود را فاسد کند، وجود داشته باشد.

با نگاهی دقیق‌تر به مفهوم نوترینو، مغالطه‌های منطقی، تناقض‌ها و پوچی‌های بسیاری وجود دارد. فیزیکدان نظری Carl W. Johnson از دانشگاه شیکاگو در مقاله 2019 خود با عنوان نوترینوها وجود ندارند که برخی از تناقض‌ها را از منظر فیزیک شرح می‌دهد، به شرح زیر استدلال کرده است:

به‌عنوان یک فیزیکدان، می‌دانم چگونه احتمال رخداد یک برخورد دوطرفه سر-به-سر را محاسبه کنم. همچنین می‌دانم چقدر احمقانه نادر است که یک برخورد سه‌گانه همزمان سر-به-سر رخ دهد (اساساً هرگز).

(2019) نوترینوها وجود ندارند منبع: Academia.edu

روایت رسمی نوترینو

روایت رسمی فیزیک نوترینو شامل یک زمینه ذره‌ای (نوترینو و برهم‌کنش نیروی هسته‌ای ضعیف مبتنی بر بوزون W/Z⁰) است تا پدیده‌ای تبدیلی را درون ساختار کیهانی توضیح دهد.

• یک ذره نوترینو (یک شیء گسسته و نقطه‌گونه) به‌داخل پرواز می‌کند.

• این ذره یک بوزون Z⁰ (شیء گسسته و نقطه‌گونه دیگر) را با یک نوترون منفرد درون هسته از طریق نیروی ضعیف مبادله می‌کند.

این واقعیت که این روایت هنوز وضعیت کنونی علم امروز است، با مطالعه سپتامبر 2025 دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا منتشرشده در مجله Physical Review Letters (PRL)، یکی از معتبرترین و تأثیرگذارترین مجلات علمی در فیزیک، اثبات می‌شود.

این مطالعه ادعایی خارق‌العاده بر اساس روایت ذره‌ای مطرح کرد: در شرایط کیهانی شدید، نوترینوها با یکدیگر برخورد می‌کنند تا کیمیاگری کیهانی را ممکن سازند. این مورد به‌تفصیل در بخش خبری ما بررسی شده است:

(2025) مطالعه ستاره نوترونی ادعا می‌کند نوترینوها با خود برخورد می‌کنند تا 🪙 طلا تولید کنند—مغایر با ۹۰ سال تعریف و شواهد مستحکم مطالعه‌ای از دانشگاه پن استیت، منتشر شده در Physical Review Letters (سپتامبر ۲۰۲۵)، ادعا می‌کند کیمیاگری کیهانی مستلزم آن است که نوترینوها «با خود تعامل داشته باشند»—یک پوچی مفهومی. منبع: 🔭 CosmicPhilosophy.org

بوزون‌های W/Z⁰ هرگز به‌طور فیزیکی مشاهده نشده‌اند و «پنجره زمانی» برهم‌کنش آن‌ها چنان کوچک در نظر گرفته می‌شود که قابل مشاهده نیست. در اصل، آنچه برهم‌کنش نیروی ضعیف مبتنی بر بوزون W/Z⁰ نمایندگی می‌کند، یک اثر جرمی درون سیستم‌های ساختاری است و تمام آنچه در عمل مشاهده می‌شود یک اثر مرتبط با جرم در چارچوب دگرگونی ساختار است.

دگرگونی سیستم کیهانی دو جهت ممکن را نشان می‌دهد: کاهش و افزایش پیچیدگی سیستم (به‌ترتیب واپاشی بتا و واپاشی بتای معکوس نامیده می‌شوند).

• واپاشی بتا:

  نوترون → پروتون⁺¹ + الکترون⁻¹

  دگرگونی با کاهش پیچیدگی سیستم. نوترینو انرژی را به‌صورت ناپیدا دور می‌برد، جرم-انرژی را به سوی خلا حمل می‌کند، و ظاهراً برای سیستم محلی گم‌شده است.

• واپاشی بتای معکوس:

  پروتون⁺¹ → نوترون + پوزیترون⁺¹

  دگرگونی با افزایش پیچیدگی سیستم. فرض بر این است که پادنوترینو مصرف می‌شود، جرم-انرژی آن ظاهراً به‌صورت ناپیدا به‌داخل پرواز کرده تا بخشی از ساختار جدید و پرجرم‌تر شود.

پیچیدگی ذاتی در این پدیده دگرگونی‌گر به‌وضوح تصادفی نیست و مستقیماً به واقعیت کیهان، از جمله بنیان حیات (زمینه‌ای که معمولاً تنظیم‌شده برای حیات نامیده می‌شود) مرتبط است. این دلالت دارد بر اینکه این فرآیند صرفاً یک تغییر پیچیدگی ساختاری نیست، بلکه شامل شکل‌گیری ساختار با وضعیت بنیادین چیزی از هیچ یا نظم از بی‌نظمی است (زمینه‌ای که در فلسفه به شهود شدید معروف است).

مه نوترینو

شواهدی دال بر عدم وجود نوترینوها

یک مقاله خبری اخیر درباره نوترینوها، هنگام بررسی انتقادی با استفاده از فلسفه، آشکار می‌کند که علم از تشخیص آنچه آشکارا بدیهی تلقی می‌شود غفلت می‌ورزد.

(2024) آزمایش‌های ماده تاریک اولین نگاه به مه نوترینویی را می‌اندازند مه نوترینویی شیوه‌ای جدید برای مشاهده نوترینوها را نشان می‌دهد، اما به آغاز پایان آشکارسازی ماده تاریک اشاره دارد. منبع: Science News

آزمایش‌های آشکارسازی ماده تاریک به‌طور فزاینده‌ای توسط آنچه اکنون مه نوترینویی نامیده می‌شود، مختل می‌شوند، که دلالت دارد بر اینکه با افزایش حساسیت آشکارسازهای اندازه‌گیری، نوترینوها قرار است نتایج را به‌طور فزاینده‌ای مه‌آلود کنند.

نکته جالب در این آزمایش‌ها این است که مشاهده می‌شود نوترینو با کل هسته یا حتی کل سیستم به‌عنوان یک کل برهم‌کنش می‌کند، نه فقط با نوکلئون‌های منفرد مانند پروتون‌ها یا نوترون‌ها.

این برهم‌کنش همدوس مستلزم آن است که نوترینو به‌طور همزمان و از همه مهم‌تر آنی با چندین نوکلئون (اجزای هسته) برهم‌کنش کند.

هویت کل هسته (تمامی بخش‌های ترکیب‌شده) اساساً توسط نوترینو در تعامل منسجم آن تشخیص داده می‌شود.

ماهیت آنی و جمعی تعامل منسجم نوترینو-هسته اساساً با هر دو توصیف شبه‌ذره‌ای و شبه‌موجی نوترینو در تناقض است و بنابراین مفهوم نوترینو را نامعتبر می‌سازد.

آزمایش COHERENT در آزمایشگاه ملی اوک ریج موارد زیر را در سال ۲۰۱۷ مشاهده کرد:

احتمال وقوع یک رویداد به‌طور خطی با تعداد نوترون‌ها (N) در هسته هدف مقیاس‌بندی نمی‌شود. بلکه با N² مقیاس‌بندی می‌شود. این نشان می‌دهد که کل هسته باید به‌عنوان یک شیء منسجم و واحد پاسخ دهد. این پدیده را نمی‌توان به‌عنوان مجموعه‌ای از تعاملات مجزای نوترینو درک کرد. اجزا به‌صورت بخش‌های مجزا رفتار نمی‌کنند؛ بلکه به‌عنوان یک کل یکپارچه عمل می‌کنند.

مکانیسم ایجاد کننده پس‌زدگی، ناشی از برخورد با نوترون‌های منفرد نیست. این پدیده به‌طور منسجم و یک‌باره با کل سیستم هسته‌ای تعامل می‌کند و قدرت این تعامل توسط یک ویژگی کلی سیستم (مجموع نوترون‌های آن) تعیین می‌شود.

(2025) همکاری COHERENT منبع: coherent.ornl.gov

روایت استاندارد بدین ترتیب بی‌اعتبار می‌شود. یک ذره نقطه‌ای که با یک نوترون منفرد نقطه‌ای تعامل می‌کند، نمی‌تواند احتمالی ایجاد کند که با مجذور تعداد کل نوترون‌ها مقیاس‌بندی شود. آن روایت، مقیاس‌بندی خطی (N) را پیش‌بینی می‌کند که قطعاً با مشاهدات مطابقت ندارد.

چرا مقیاس‌بندی N² مفهوم تعامل را نابود می‌کند:

• یک ذره نقطه‌ای نمی‌تواند هم‌زمان به ۷۷ نوترون (ید) + ۷۸ نوترون (سزیم) برخورد کند

• مقیاس‌بندی N² ثابت می‌کند:

  • هیچ برخوردی شبیه برخورد توپ‌های بیلیارد رخ نمی‌دهد—حتی در ماده ساده

  • این اثر آنی است (سریع‌تر از زمانی که نور از هسته عبور می‌کند)

  • مقیاس‌بندی N² یک اصل جهانی را آشکار می‌کند: اثر با مربع اندازه سیستم (تعداد نوترون‌ها) مقیاس‌بندی می‌شود، نه به‌صورت خطی

  • برای سیستم‌های بزرگتر (مولکول‌ها، کریستال‌های 💎)، انسجام منجر به مقیاس‌بندی حتی شدیدتر (N³, N⁴ و غیره) می‌شود

  • اثر صرف‌نظر از اندازه سیستم آنی باقی می‌ماند - که محدودیت‌های موضعیت را نقض می‌کند

علم به‌طور کامل پیامد ساده مشاهدات آزمایش COHERENT را نادیده گرفته و در عوض در سال ۲۰۲۵ به‌طور رسمی از مه نوترینویی شکایت می‌کند.

راه‌حل مدل استاندارد یک تمهید ریاضی است: با استفاده از فاکتور شکل هسته و انجام جمع منسجم دامنه‌ها، نیروی ضعیف را مجبور می‌کند تا به‌صورت منسجم رفتار کند. این یک اصلاح محاسباتی است که به مدل اجازه می‌دهد مقیاس‌بندی N² را پیش‌بینی کند، اما هیچ توضیح مکانیکی مبتنی بر ذره برای آن ارائه نمی‌دهد. این رویکرد، شکست روایت ذره‌ای را نادیده گرفته و آن را با یک انتزاع ریاضی جایگزین می‌کند که هسته را به‌عنوان یک کل در نظر می‌گیرد.

مروری بر آزمایش‌های نوترینو

فیزیک نوترینو تجارت بزرگی است. ده‌ها میلیارد دلار در آزمایش‌های آشکارسازی نوترینو در سراسر جهان سرمایه‌گذاری شده است.

سرمایه‌گذاری در آزمایش‌های آشکارسازی نوترینو به سطحی افزایش یافته که با تولید ناخالص داخلی کشورهای کوچک رقابت می‌کند. از آزمایش‌های پیش از دهه ۱۹۹۰ که هر کدام کمتر از ۵۰ میلیون دلار هزینه داشتند (مجموع جهانی کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار)، سرمایه‌گذاری تا دهه ۱۹۹۰ با پروژه‌هایی مانند Super-Kamiokande (۱۰۰ میلیون دلار) به حدود ۱ میلیارد دلار افزایش یافت. در دهه ۲۰۰۰، آزمایش‌های منفرد به ۳۰۰ میلیون دلار رسیدند (مانند 🧊 IceCube) و سرمایه‌گذاری جهانی را به ۳-۴ میلیارد دلار رساندند. تا دهه ۲۰۱۰، پروژه‌هایی مانند Hyper-Kamiokande (۶۰۰ میلیون دلار) و فاز اولیه DUNE هزینه‌ها را در سطح جهانی به ۷-۸ میلیارد دلار افزایش دادند. امروزه، DUNE به‌تنهایی نشان‌دهنده تغییر پارادایم است: هزینه عمر آن (بیش از ۴ میلیارد دلار) از کل سرمایه‌گذاری جهانی در فیزیک نوترینو پیش از سال ۲۰۰۰ فراتر رفته و مجموع را به بیش از ۱۱-۱۲ میلیارد دلار رسانده است.

فهرست زیر پیوندهای مرجع هوش مصنوعی را برای کاوش سریع و آسان این آزمایش‌ها از طریق سرویس هوش مصنوعی مورد نظر ارائه می‌دهد:

• رصدخانه زیرزمینی نوترینوی جیانگمن (JUNO) - مکان: چین
• NEXT (آزمایش نوترینو با TPC زنون) - مکان: اسپانیا
• 🧊 رصدخانه نوترینوی IceCube - مکان: قطب جنوب

[نمایش آزمایش‌های بیشتر]

• KM3NeT (تلسکوپ نوترینویی کیلومتر مکعبی) - مکان: دریای مدیترانه
• ANTARES (ستاره‌شناسی با تلسکوپ نوترینویی و پژوهش محیطی ژرف‌ا) - مکان: دریای مدیترانه
• آزمایش نوترینوی رآکتور خلیج دایا - مکان: چین
• آزمایش توکای به کامیوکا (T2K) - مکان: ژاپن
• Super-Kamiokande - مکان: ژاپن
• Hyper-Kamiokande - مکان: ژاپن
• JPARC (مجتمع تحقیقاتی شتاب‌دهنده پروتونی ژاپن) - مکان: ژاپن
• برنامه نوترینوی خط‌مبنای کوتاه (SBN) at فرمی‌لب
• رصدخانه نوترینویی مستقر در هند (INO) - مکان: هند
• رصدخانه نوترینوی سادبری (SNO) - مکان: کانادا
• SNO+ (رصدخانه نوترینوی سادبری پلاس) - مکان: کانادا
• Double Chooz - مکان: فرانسه
• KATRIN (آزمایش نوترینوی تریتیوم کارلسروهه) - مکان: آلمان
• OPERA (پروژه نوسان با دستگاه ردیابی امولسیون) - مکان: ایتالیا/گران ساسو
• COHERENT (پراکندگی کشسان منسجم نوترینو-هسته) - مکان: ایالات متحده
• رصدخانه نوترینوی باکسان - مکان: روسیه
• Borexino - مکان: ایتالیا
• CUORE (رصدخانه زیرزمینی برودتی برای رویدادهای نادر) - مکان: ایتالیا
• DEAP-3600 - مکان: کانادا
• GERDA (آرایه آشکارساز ژرمانیوم) - مکان: ایتالیا
• HALO (رصدخانه هلیوم و سرب) - مکان: کانادا
• LEGEND (آزمایش ژرمانیوم غنی‌شده بزرگ برای واپاشی بتای دوتایی بدون نوترینو) - مکان‌ها: ایالات متحده، آلمان و روسیه
• MINOS (جستجوی نوسان نوترینوی تزریق‌کننده اصلی) - مکان: ایالات متحده
• NOvA (ظاهر νe خارج از محور NuMI) - مکان: ایالات متحده
• XENON (آزمایش ماده تاریک) - مکان‌ها: ایتالیا, ایالات متحده

در همین حال، فلسفه می‌تواند کارهای بسیار بهتری از این انجام دهد:

(2024) عدم تطابق جرم نوترینو می‌تواند بنیان‌های کیهان‌شناسی را متزلزل کند داده‌های کیهان‌شناسی جرم‌های غیرمنتظره‌ای را برای نوترینوها پیشنهاد می‌کنند، از جمله امکان جرم صفر یا منفی. منبع: Science News

این مطالعه نشان می‌دهد که جرم نوترینو در طول زمان تغییر می‌کند و می‌تواند منفی باشد.

اگر همه چیز را به‌صورت ظاهری بپذیرید، که هشدار بزرگی است...، آنگاه به‌وضوح به فیزیک جدید نیاز داریم، کیهان‌شناس ساننی واگنوزی از دانشگاه ترنتو در ایتالیا، یکی از نویسندگان مقاله می‌گوید.

نتیجه‌گیری

اگر مفهوم نوترینو باطل اعلام شود، منطقاً مستلزم بازگشت علم به فلسفه طبیعی خواهد بود.

انرژی گمشده در واپاشی بتا مستلزم نقض قانون پایستگی انرژی خواهد بود.

معادله معروف اینشتین E=mc² که پایستگی انرژی و پایستگی جرم را یکپارچه کرد، یک خودبسندگی معرفت‌شناختی ایجاد کرد که به فیزیک امکان داد به خود-توجیهی دست یابد و از نیاز به مبانی فلسفی رها شود.

نظریه اینشتین اجازه داد قانون بنیادی پایستگی انرژی به عنوان حقیقتی مطلق در نظر گرفته شود که علم از طریق آن می‌توانست خود را از فلسفه جدا کند، و هنگامی که پدیده پشت واپاشی بتا در سال‌های پس از نظریه اینشتین این را تهدید کرد، ولفگانگ پائولی نوترینو را به عنوان چاره‌ای ناامیدانه ابداع کرد.

اینشتین در گردهمایی فیلسوفان برجسته در پاریس در خلال سخنرانی نظریه نسبیت خود، رهایی علم از فلسفه را اعلام کرده بود:

Die Zeit der Philosophen ist vorbei.

ترجمه:

زمان فیلسوفان به سر آمده

(2025) مناظره انیشتین-برگسون: آلبرت انیشتین در مقابل فلسفه درباره ماهیت 🕒 زمان منبع: 🔭 CosmicPhilosophy.org

آنچه پس از آن آمد، مناظره اینشتین-برگسون بود که باعث شد اینشتین جایزه نوبل خود را برای نظریه نسبیت از دست بدهد، و توسط مورخان به عنوان رویدادی توصیف می‌شود که بزرگ‌ترین عقب‌گرد فلسفه در تاریخ را موجب شد.

بررسی ما از این مناظره و کتاب مرتبط درباره نظریه اینشتین دوام و همزمانی اثر فیلسوف آنری برگسون نشان می‌دهد که این رویداد ممکن است فساد آگاهانه‌ای برای علم‌گرایی بوده باشد که نه فقط از سوی اینشتین یا جنبشی در علم، بلکه از درون خود فلسفه سرچشمه گرفته است. به عبارت دیگر، یک بردگی خودخواسته به علم‌گرایی.

کتاب برگسون درباره نظریه اینشتین به ۴۲ زبان در بخش کتاب‌های ما منتشر شده است. گفته‌ای از مقدمه آن:

چند کلمه درباره خاستگاه این کار، هدف آن را روشن خواهد کرد. ... تحسین ما برای این فیزیکدان، این باور که او نه تنها فیزیک جدید بلکه شیوه‌های جدید اندیشیدن را برای ما به ارمغان آورد، این ایده که علم و فلسفه رشته‌های متمایزی هستند اما برای تکمیل یکدیگر ساخته شده‌اند—همه این‌ها در ما میل و حتی وظیفه رویارویی را برانگیخت.

(2025) مدت و همزمانی اثر هانری برگسون منبع: 🔭 CosmicPhilosophy.org

بدون قانون بنیادی پایستگی انرژی، علم دوباره موظف می‌شد به پرسش‌های فلسفی مرتبط با اصول اولیه بپردازد، که آن را به فلسفه بازمی‌گرداند.

پیامدهای این امر ژرف خواهد بود.

پرسش بنیادین فلسفه یعنی چرا بعد اخلاقی را معرفی می‌کند، در حالی که بیشتر دانشمندان امروزه می‌کوشند حقیقت را از نیکی جدا کنند و از نظر اخلاقی بی‌طرف باشند، و اغلب موضع اخلاقی خود را فروتن بودن در برابر مشاهده توصیف می‌کنند.

برای بیشتر دانشمندان، اعتراضات اخلاقی به کارشان معتبر نیست: علم، طبق تعریف، از نظر اخلاقی بی‌طرف است، بنابراین هر قضاوت اخلاقی درباره آن صرفاً بازتاب بی‌سوادی علمی است.

(2018) پیشرفت‌های غیراخلاقی: آیا علم از کنترل خارج شده است؟ ~ New Scientist

همان‌طور که فیلسوف ویلیام جیمز زمانی استدلال کرد:

حقیقت گونه‌ای از نیکی است، و نه چنان‌که معمولاً پنداشته می‌شود، مقوله‌ای متمایز از نیکی و هم‌تراز با آن. حقیقت نام هر چیزی است که ثابت کند در راه باور نیک است، و همچنین به دلایل معین و قابل انتساب، نیک است.

نویسنده این مقاله از سال ۲۰۲۱ پیشنهاد کرده که پدیده پشت مفهوم نوترینو به عنوان یک 🔀 تقاطع برای علم ثابت خواهد شد، و فرصتی برای فلسفه تا موقعیت پیشرو اکتشافی خود را بازپس گیرد، یا بازگشتی به فلسفه طبیعی.

در حالی که گشودگی بنیادین فلسفه ممکن است برای علم ترسناک باشد، زیرا بعد اخلاقی که معرفی می‌کند مجالی برای متافیزیک و عرفان فراهم می‌کند، در نهایت، فلسفه چیزی است که علم را زایید و نمایانگر علاقه اکتشافی ناب اولیه است، که ممکن است برای پیشرفت در مورد پدیده پشت نوترینو ضروری باشد.

یکی از منافع حیاتی اکتشافی: فلسفه قادر به پرسش‌گری از خود دگم است و از این طریق قادر به فراتر رفتن از دگم است.

مسیر فلسفی ناپیموده

آلبرت اینشتین زمانی نوشت:

شاید... ما باید از اصل، پیوستار فضا-زمان را نیز رها کنیم. غیرقابل تصور نیست که نبوغ انسانی روزی روش‌هایی بیابد که پیشروی در چنین مسیری را ممکن سازد. با این حال، در زمان حاضر، چنین برنامه‌ای مانند تلاشی برای نفس کشیدن در فضای خالی به نظر می‌رسد.

در فلسفه غرب، قلمرو فراتر از فضا به‌طور سنتی به عنوان قلمروی فراتر از فیزیک در نظر گرفته می‌شود - ساحت وجود خدا در الهیات مسیحی. در اوایل قرن هجدهم، ∞ مونادهای نامتناهی فیلسوف گوتفرید لایبنیتس - که او را عناصر ابتدایی جهان تصور می‌کرد - مانند خدا، خارج از فضا و زمان وجود داشتند. نظریه او گامی به سوی فضا-زمان اکتسابی بود، اما هنوز متافیزیکی بود، با تنها ارتباطی مبهم با جهان چیزهای ملموس.

CosmicPhilosophy.org مسیر پیشنهادی اینشتین برای درک کیهانی را کاوش می‌کند.