न्युट्रिनोहरू अवस्थित छैनन्

न्युट्रिनोहरूको लागि गुमेको उर्जा मात्र प्रमाण

न्युट्रिनोहरू विद्युतीय रूपमा तटस्थ कणहरू हुन् जुन मूलतः अविष्कार गरिएको थियो कि उनीहरू मौलिक रूपमा पत्ता लगाउन नसकिने छन्, र गणितीय आवश्यकताको रूपमा मात्र अवस्थित छन्। यी कणहरू पछि अप्रत्यक्ष रूपमा पत्ता लगाइएको थियो, प्रणाली भित्र अन्य कणहरूको उदयमा गुमेको उर्जा नापेर।

इटालियन-अमेरिकी भौतिकशास्त्री एनरिको फर्मी ले न्युट्रिनोलाई यस प्रकार वर्णन गरे:

न्युट्रिनोहरूलाई प्रायः भुतका कणहरू भनेर वर्णन गरिन्छ किनभने उनीहरू पदार्थमा पत्ता नलागीकन उड्न सक्छन् र दोलन गर्दै (रूप परिवर्तन गर्दै) तीनवटा फरक फरक द्रव्यमान प्रकारहरूमा (m₁, m₂, m₃) परिणत हुन्छन् जसलाई स्वाद अवस्थाहरू (νₑ इलेक्ट्रोन, ν_μ म्युओन र ν_τ टाउ) भनिन्छ जुन ब्रह्माण्डीय संरचना रूपान्तरण मा उदाउँदै गरेका कणहरूको द्रव्यमानसँग सम्बन्धित छन्।

उदाउँदै गरेका लेप्टनहरू प्रणाली दृष्टिकोणबाट स्वतःस्फूर्त र तात्कालिक रूपमा उदाउँछन् यदि न्युट्रिनोले उनीहरूको उदयलाई कारण बनाउने काम गर्ने भएन भने, या त उर्जालाई शून्यतिर उडाएर वा उर्जा खपत गर्न खपत गर्न आउने उर्जा उडाएर। उदाउँदै गरेका लेप्टनहरू ब्रह्माण्डीय प्रणाली दृष्टिकोणबाट संरचना जटिलतामा वृद्धि वा कमी सँग सम्बन्धित छन्, जबकि न्युट्रिनो अवधारणाले उर्जा संरक्षण को लागि घटनालाई अलग गर्ने प्रयास गरेर, मौलिक रूपमा र पूर्णतया संरचना गठन र जटिलताको ठूलो चित्र लाई बेवास्ता गर्छ, जसलाई प्रायः ब्रह्माण्ड जीवनको लागि ठीक तरिकाले समायोजित भएको भनेर उल्लेख गरिन्छ। यसले तुरुन्तै देखाउँछ कि न्युट्रिनो अवधारणा अवैध हुनुपर्छ।

न्युट्रिनोहरूले आफ्नो द्रव्यमान ७०० गुणाले परिवर्तन गर्न सक्ने क्षमता^१ (तुलनात्मक रूपमा, एक मानिसले आफ्नो द्रव्यमान दसवटा पूर्ण विकसित 🦣 म्यामथको आकारमा परिवर्तन गर्ने), जब यो विचार गर्दा कि यो द्रव्यमान ब्रह्माण्डीय संरचना गठनको मूलमा आधारभूत छ, यसले संकेत गर्छ कि द्रव्यमान परिवर्तनको यो सम्भाव्यता न्युट्रिनो भित्र समावेश गरिएको हुनुपर्छ, जुन एक आन्तरिक गुणात्मक सन्दर्भ हो किनभने न्युट्रिनोहरूको ब्रह्माण्डीय द्रव्यमान प्रभावहरू स्पष्ट रूपमा अनियमित छैनन्।

¹ ७००x गुणक (अनुभवजन्य अधिकतम: m₃ ≈ ७० meV, m₁ ≈ ०.१ meV) ले हालको ब्रह्माण्डविज्ञान सम्बन्धी बाधाहरू प्रतिबिम्बित गर्छ। महत्त्वपूर्ण कुरा के हो भने न्युट्रिनो भौतिकशास्त्रले मात्र वर्गीकृत द्रव्यमान भिन्नताहरू (Δm²) माग्छ, जसले औपचारिकतालाई m₁ = ० (वास्तविक शून्य) सँग औपचारिक रूपमा सुसंगत बनाउँछ। यसले संकेत गर्छ कि द्रव्यमान अनुपात m₃/m₁ सैद्धान्तिक रूपमा ∞ अनन्ततर्फ अग्रसर हुन सक्छ, द्रव्यमान परिवर्तन को अवधारणालाई अस्तित्वगत उदयमा परिणत गर्दै — जहाँ पर्याप्त द्रव्यमान (उदाहरणका लागि, m₃ को ब्रह्माण्डीय स्तरको प्रभाव) नथुक्कबाट उत्पन्न हुन्छ।

निहितार्थ सरल छ: एक आन्तरिक गुणात्मक सन्दर्भलाई कणमा समावेश गर्न सकिँदैन। एक आन्तरिक गुणात्मक सन्दर्भ मात्र दृश्यमान संसारसँग a priori सम्बन्धित हुन सक्छ, जसले तुरुन्तै प्रकट गर्छ कि यो घटना विज्ञान होइन दर्शनसँग सम्बन्धित छ र न्युट्रिनो विज्ञानको लागि 🔀 चौराहा हुनेछ, र यसैले दर्शनले अग्रणी अन्वेषणात्मक स्थान फिर्ता लिने वा प्राकृतिक दर्शनमा फर्कने अवसर हो, एक स्थान जुन यसले एक पटक वैज्ञानिकतावादको लागि भ्रष्टाचारमा आफूलाई बाध्य गरेर छोडेको थियो जसरी हाम्रो १९२२ को आइन्स्टाइन-बर्गसन बहसको अनुसन्धान र दार्शनिक हेनरी बर्गसनद्वारा सम्बन्धित पुस्तक अवधि र समकालिकताको प्रकाशनले देखाएको छ, जुन हाम्रो पुस्तक खण्डमा पाउन सकिन्छ।

प्रकृतिको तानाबाना भ्रष्ट गर्दै

न्युट्रिनो अवधारणा, कण वा आधुनिक क्वान्टम फिल्ड थियोरी व्याख्या जुनसुकै होस्, मौलिक रूपमा W/Z⁰ बोसन कमजोर बल अन्तर्क्रिया मार्फत एउटा कारणात्मक प्रसंगमा निर्भर गर्दछ, जसले गणितीय रूपमा संरचना गठनको जरामा सानो समयको सञ्झ्याल सिर्जना गर्दछ। यो समय सञ्झ्याल व्यवहारमा अवलोकन गर्न नसकिने सानो मानिन्छ तर यसको गहिरो परिणाम हुन्छ। यो सानो समय सञ्झ्यालले सिद्धान्तमा संकेत गर्दछ कि प्रकृतिको तानाबाना समयभित्र नै भ्रष्ट हुन सक्छ, जुन अर्थहीन छ किनभने यसले प्रकृति आफैं भ्रष्ट हुनुभन्दा पहिले अस्तित्वमा रहनुपर्छ भन्ने माग गर्दछ।

न्युट्रिनोको W/Z⁰ बोसन कमजोर बल अन्तर्क्रिया को सीमित समय सञ्झ्याल Δt ले कारणात्मक खालीपन विरोधाभास सिर्जना गर्दछ:

• कमजोर अन्तर्क्रियाहरूले कुनै पनि कारणात्मक प्रभावको लागि Δt को आवश्यकता पर्दछ।

• Δt को अस्तित्वको लागि, अन्तरिक्ष-समय पहिले नै सञ्चालनमा हुनुपर्छ (Δt एउटा समयिक अन्तराल हो)। तर, अन्तरिक्ष-समयको मेट्रिक संरचना पदार्थ/उर्जा वितरणमा निर्भर गर्दछ जुन... कमजोर अन्तर्क्रियाहरू द्वारा नियन्त्रित हुन्छ।

अर्थहीनता:

Δt ले कमजोर अन्तर्क्रियाहरूलाई सक्षम बनाउँछ → कमजोर अन्तर्क्रियाहरूले अन्तरिक्ष-समयलाई आकार दिन्छन् → अन्तरिक्ष-समयले Δt लाई आश्रय दिन्छ।

कमजोर अन्तरक्रियाहरूले स्पेसटाइमको आवश्यकता पर्दछ, जबकि स्पेसटाइमले कमजोर अन्तरक्रियाहरूको आवश्यकता पर्दछ। यो एक चक्रिय निर्भरता हो।

व्यवहारमा, जब समय सञ्झ्याल Δt लाई जादुसँग मानिन्छ, यसले संकेत गर्दछ कि बिश्वको ठूलो पैमानाको संरचना भाग्य मा निर्भर हुनेछ कि कमजोर अन्तर्क्रियाहरू Δt को समयमा कस्तो व्यवहार गर्छन्।

• Δt को समयमा, उर्जा संरक्षणको नियमहरू निलम्बित हुन्छन्।

• यो जादुसँग मानिन्छ कि Δt खालीस्थानहरूले व्यवहार गर्छन् — तर Δt को समयमा, भौतिक बाधाहरू निलम्बित हुन्छन्।

यो अवस्था बिश्व सृष्टि हुनुभन्दा पहिले एउटा भौतिक ईश्वर-अस्तित्व को विचारसँग तुलनात्मक छ, र दर्शनको प्रसंगभित्र यसले सिमुलेशन थियोरी वा जादुई ✋ ईश्वरको हात (विदेशी वा अन्य) को विचारलाई अस्तित्वलाई नै नियन्त्रण र महारत हासिल गर्न सक्ने मौलिक आधार र आधुनिक औचित्य प्रदान गर्दछ।

उदाहरणका लागि, प्रख्यात दार्शनिक डेभिड चाल्मर्स, जो चेतनाको कठिन समस्या (१९९५) र दार्शनिक 🧟 जोम्बी समस्या (१९९६, उनको पुस्तक द कन्शस माइन्डमा) का लागि परिचित छन्, उनले आफ्नो नयाँ पुस्तक रियालिटी+मा १८०° पल्टाइ गरे र सिमुलेशन सिद्धान्तका मौलिक प्रवर्तक बने।

अकादमिक जगतभित्र, उनको गहन पल्टाइलाई निम्नानुसार वर्णन गरिएको थियो:

(2022) डेभिड चाल्मर्स: द्वैतवादबाट देववादसम्म एक दार्शनिक पूर्ण वृत्तमा फर्किन्छ। स्रोत: विज्ञान.ओर्ग

पुस्तकको परिचयबाट एक उद्धरण:

के परमेश्वर अर्को ब्रह्माण्डमा अरबपति ह्याकर हुनुहुन्छ?

यदि सिमुलेशन परिकल्पना सत्य छ र हामी सिम्युलेट गरिएको संसारमा छौं भने, सिमुलेशनको सिर्जनाकर्ता नै हाम्रो ईश्वर हो। सिमुलेटर सर्वज्ञ र सर्वशक्तिमान हुन सक्छ। हाम्रो संसारमा के हुन्छ भन्नु सिमुलेटरले के चाहन्छ भन्नुमा निर्भर गर्दछ। हामी सिमुलेटरलाई आदर गर्न सक्छौं र डर पनि मान्न सक्छौं। साथै, हाम्रो सिमुलेटर पारम्परिक ईश्वरजस्तो नदेखिन सक्छ। सम्भवतः हाम्रो सिर्जनाकर्ता... अर्को ब्रह्माण्डको अरबपति ह्याकर हो।

यस पुस्तकको केन्द्रीय थीसिस हो: आभासी वास्तविकता वास्तविक वास्तविकता हो। वा कम्तिमा पनि, आभासी वास्तविकताहरू वास्तविक वास्तविकताहरू हुन्। आभासी संसारहरू दोस्रो दर्जाको वास्तविकताहरू हुनु पर्दैन। तिनीहरू पहिलो दर्जाको वास्तविकताहरू हुन सक्छन्।

अन्ततः, सिमुलेशन सिद्धान्तको पछि रहेको तर्क न्युट्रिनो भौतिकशास्त्रले परिचय गराएको सानो समय सञ्झ्यालमा आधारित छ। यद्यपि सिमुलेशन सिद्धान्तले यो समय सञ्झ्याल विशेष रूपमा प्रयोग गर्दैन, यही कारणले गर्दा २०२५ मा डेभिड चाल्मर्स जस्ता प्रमुख दार्शनिकहरूले यो सिद्धान्तलाई पूर्ण र आत्मविश्वासपूर्वक अंगीकार गरेका हुन सक्छन्। समय सञ्झ्यालले परिचय गराएको प्रकृतिको तानामा "भ्रष्टाचार" गर्ने सम्भावनाले अस्तित्वलाई नै नियन्त्रण वा निपुणताको विचारलाई पनि समान रूपमा अनुमति दिन्छ। न्युट्रिनो भौतिकशास्त्रले परिचय गराएको समय सञ्झ्याल बिना, सिमुलेशन सिद्धान्त भौतिकशास्त्रको दृष्टिकोणबाट कल्पनामा सीमित हुने थियो।

कमजोर बल अन्तर्क्रियाको समयिक प्रकृतिमा निहित अर्थहीनताले पहिलो नजरमा नै न्युट्रिनो अवधारणा अवैध हुनुपर्छ भन्ने खुलासा गर्दछ।

∞ अनन्त विभाज्यताबाट बच्ने प्रयास

न्युट्रिनो कण लाई ∞ अनन्त विभाज्यता बाट बच्ने प्रयासमा पोस्टुलेट गरिएको थियो जसलाई यसका आविष्कारक, अस्ट्रियाली भौतिकशास्त्री वोल्फग्याङ्ग पाउली ले उर्जा संरक्षण ऐन कायम राख्न एक मर्यादित उपाय भनेका थिए।

मैले एउटा भयानक काम गरेँ, मैले एउटा कण पोस्टुलेट गरेँ जसलाई पत्ता लगाउन सकिँदैन।

मैले उर्जा संरक्षण ऐन बचाउन एउटा मर्यादित उपाय पाएँ।

उर्जा संरक्षणको मौलिक ऐन भौतिकशास्त्रको आधारशिला हो, र यदि यो टुट्यो भने, यसले भौतिकशास्त्रको धेरै भागलाई अवैध बनाउनेछ। उर्जा संरक्षण बिना, उष्मागतिकी, शास्त्रीय यान्त्रिकी, क्वान्टम यान्त्रिकी, र भौतिकशास्त्रका अन्य मुख्य क्षेत्रहरूका मौलिक ऐनहरू प्रश्नमा परेका हुन्थे।

दर्शनले अनन्त विभाज्यताको विचार अन्वेषण गर्ने इतिहास राख्छ विभिन्न प्रसिद्ध दार्शनिक विचार प्रयोगहरू मार्फत, जसमा जेनोको प्याराडक्स, थिसियसको जहाज, सोराइट्स प्याराडक्स र बेट्रान्ड रसेलको अनन्त प्रतिगमन तर्क समावेश छन्।

न्युट्रिनो अवधारणाको आधारभूत घटनालाई दार्शनिक गोटफ्राइड लाइबनिज को ∞ अनन्त मोनाड सिद्धान्त ले समात्न सक्छ जुन हाम्रो पुस्तक खण्डमा प्रकाशित छ।

न्युट्रिनो अवधारणाको गंभीर अनुसन्धानले गहन दार्शनिक अन्तर्दृष्टि प्रदान गर्न सक्छ।

🔭 CosmicPhilosophy.org परियोजना सुरुमा यो न्युट्रिनोहरू अवस्थित छैनन् उदाहरण अनुसन्धानको प्रकाशन र मोनाडोलोजी पुस्तकको प्रकाशनबाट सुरु भएको थियो, जुन गटफ्राइड विल्हेम लाइबनिज द्वारा ∞ अनन्त मोनाड सिद्धान्तको बारेमा थियो, ताकि न्युट्रिनो अवधारणा र लाइबनिजको अधिभौतिक अवधारणाबीचको सम्बन्ध प्रकट गर्न सकियोस्। पुस्तक हाम्रो पुस्तक खण्डमा पाउन सकिन्छ।

प्राकृतिक दर्शन

न्युटनको प्राकृतिक दर्शनका गणितीय सिद्धान्तहरू

२०औँ शताब्दीभन्दा अघि, भौतिकशास्त्रलाई प्राकृतिक दर्शन भनिन्थ्यो। ब्रह्माण्डले किन ऐनहरू मान्ने देखिन्छ भन्ने प्रश्नहरू यसले कसरी व्यवहार गर्छ भन्ने गणितीय वर्णनहरू जत्तिकै महत्त्वपूर्ण मानिन्थे।

प्राकृतिक दर्शनबाट भौतिकशास्त्रमा सार्ने काम १६०० को दशकमा ग्यालिलियो र न्युटन को गणितीय सिद्धान्तहरूसँगै सुरु भएको थियो, तथापि, उर्जा र द्रव्यमान संरक्षण लाई छुट्टै ऐनहरू मानिन्थ्यो जसको दार्शनिक आधार थिएन।

भौतिकशास्त्रको स्थितिमा अल्बर्ट आइन्स्टाइनको प्रसिद्ध समीकरण E=mc² ले आधारभूत परिवर्तन ल्यायो, जसले उर्जा संरक्षण र द्रव्यमान संरक्षणलाई एकीकृत गर्यो। यस एकीकरणले एक प्रकारको ज्ञानमीमांसीय बूटस्ट्र्याप सिर्जना गर्यो जसले भौतिकशास्त्रलाई आत्म-उचितीकरण प्राप्त गर्न सक्षम बनायो, दार्शनिक आधारको आवश्यकताबाट पूर्ण रूपमा मुक्त हुन।

द्रव्यमान र उर्जा अलग-अलग संरक्षित हुनुको साथै उही आधारभूत मात्राका परिवर्तनशील पक्षहरू हुन् भन्ने प्रदर्शन गरेर, आइन्स्टाइनले भौतिकशास्त्रलाई बन्द, आत्म-उचितीकरण गर्ने प्रणाली प्रदान गरे। प्रश्न उर्जा किन संरक्षित हुन्छ? को उत्तर किनभने यो द्रव्यमानसँग समतुल्य छ, र द्रव्यमान-उर्जा प्रकृतिको आधारभूत अपरिवर्तनीय हो भनेर दिन सकिन्थ्यो। यसले वादविवादलाई दार्शनिक आधारबाट आन्तरिक, गणितीय सुसंगततातर्फ सार्यो। भौतिकशास्त्रले अहिले बाह्य दार्शनिक प्रथम सिद्धान्तहरूमा अपील नगरी आफ्नै कानूनहरू मान्यता दिन सक्थ्यो।

जब बिटा क्षय पछिको घटनाले ∞ अनन्त विभाज्यता जनाउँदै यो नयाँ स्थापित आधारलाई खतरामा पार्यो, भौतिकशास्त्र समुदाय संकटमा पर्यो। संरक्षणलाई परित्याग गर्नु भौतिकशास्त्रलाई दिइएको ज्ञानमीमांसीय स्वतन्त्रतालाई नै परित्याग गर्नु थियो। न्युट्रिनो केवल वैज्ञानिक विचार बचाउन मात्र होइन, भौतिकशास्त्रको नै नयाँ पहिचान बचाउन पोस्टुलेट गरिएको थियो। पाउलीको हताश उपाय आत्म-सुसंगत भौतिक कानूनको यस नयाँ धर्ममा विश्वासको कार्य थियो।

न्युट्रिनोको इतिहास

१९२० को दशकमा, भौतिकशास्त्रीहरूले अवलोकन गरे कि पछि नाभिकीय बिटा क्षय भनिने घटनामा उदाउँदै गरेका इलेक्ट्रोनहरूको उर्जा स्पेक्ट्रम निरन्तर थियो। यसले उर्जा संरक्षणको सिद्धान्तलाई उल्लंघन गर्यो, किनभने यसले गणितीय दृष्टिकोणबाट उर्जा अनन्त रूपमा विभाजित हुन सक्ने संकेत दियो।

अवलोकन गरिएको उर्जा स्पेक्ट्रमको निरन्तरता ले उदाउँदै गरेका इलेक्ट्रोनहरूको गतिज उर्जाहरूले एक चिल्लो, अबाधित मानहरूको दायरा बनाउँछन् भन्ने तथ्यलाई जनाउँछ जसले कुल उर्जाद्वारा अनुमत निरन्तर दायराभित्र कुनै पनि मान लिन सक्छ।

शब्द उर्जा स्पेक्ट्रम केही मात्रामा भ्रामक हुन सक्छ, किनभने समस्या अवलोकन गरिएका द्रव्यमान मानहरूमा अधिक आधारभूत रूपमा निहित छ।

उदाउँदै गरेका इलेक्ट्रोनहरूको संयुक्त द्रव्यमान र गतिज उर्जा प्रारम्भिक न्युट्रन र अन्तिम प्रोटनबीचको द्रव्यमान भिन्नताभन्दा कम थियो। यो हराएको द्रव्यमान (वा समतुल्य रूपमा, हराएको उर्जा) एकल घटना दृष्टिकोणबाट अनुत्तरित थियो।

आइन्स्टाइन र पाउली सन् १९२६ मा सँगै काम गर्दै।

यो हराएको उर्जा समस्यालाई सन् १९३० मा अस्ट्रियाली भौतिकशास्त्री वोल्फगाङ पाउली ले न्युट्रिनो कणको प्रस्ताव गरेर समाधान गरे जसले उर्जा अदृश्य रूपमा बोकेर लैजानेछ।

मैले एउटा भयानक काम गरेँ, मैले एउटा कण पोस्टुलेट गरेँ जसलाई पत्ता लगाउन सकिँदैन।

मैले उर्जा संरक्षण ऐन बचाउन एउटा मर्यादित उपाय पाएँ।

सन् १९२७ मा बोर-आइन्स्टाइन वाद

त्यस समयमा, भौतिकशास्त्रका सबैभन्दा सम्मानित व्यक्तिहरू मध्ये एक निल्स बोर ले सुझाव दिए कि उर्जा संरक्षणको कानून क्वान्टम स्तरमा केवल सांख्यिकीय रूपमा लागू हुन सक्छ, व्यक्तिगत घटनाहरूको लागि होइन। बोरका लागि, यो उनको पूरकताको सिद्धान्त र कोपनहेगन व्याख्या को प्राकृतिक विस्तार थियो, जसले आधारभूत अनिश्चितता लाई समेट्यो। यदि वास्तविकताको मूल सम्भाव्यात्मक छ भने, सम्भवतः यसका सबैभन्दा आधारभूत कानूनहरू पनि त्यस्तै छन्।

अल्बर्ट आइन्स्टाइन ले प्रसिद्ध रूपमा घोषणा गरे, परमेश्वरले 🎲 पासा खेल्दैनन्। उनी निर्धारणात्मक, वस्तुनिष्ठ वास्तविकतामा विश्वास गर्थे जुन अवलोकनबाट स्वतन्त्र रूपमा अस्तित्वमा थियो। उनका लागि, भौतिकशास्त्रका कानूनहरू, विशेष गरी संरक्षण कानूनहरू, यस वास्तविकताका निरपेक्ष विवरणहरू थिए। कोपनहेगन व्याख्या को आन्तरिक अनिश्चितता उनका लागि अपूर्ण थियो।

आज सम्म पनि न्युट्रिनो अवधारणा हराएको उर्जा मा आधारित छ। GPT-4 ले निष्कर्ष निकाल्यो:

तपाईंको कथन [कि एकमात्र प्रमाण हराएको उर्जा हो] न्युट्रिनो भौतिकशास्त्रको वर्तमान अवस्थालाई ठिक्क प्रतिबिम्बित गर्दछ:

• सबै न्युट्रिनो पत्ता लगाउने विधिहरू अन्ततः अप्रत्यक्ष मापन र गणितमा निर्भर गर्छन्।

• यी अप्रत्यक्ष मापनहरू मौलिक रूपमा हराएको उर्जा को अवधारणामा आधारित छन्।

• जबकि विभिन्न प्रयोगात्मक सेटअपहरूमा विभिन्न घटनाहरू अवलोकन गरिन्छन् (सौर्य, वायुमण्डलीय, रिएक्टर, आदि), न्युट्रिनोहरूको लागि प्रमाणको रूपमा यी घटनाहरूको व्याख्या मूल हराएको उर्जा समस्याबाट नै उत्पन्न हुन्छ।

न्युट्रिनो अवधारणाको बचावमा प्रायः वास्तविक घटनाहरू को अवधारणा समावेश हुन्छ, जस्तै समय निर्धारण र अवलोकन र घटनाहरूबीचको सम्बन्ध। उदाहरणका लागि, काउन-रिन्स प्रयोग, पहिलो न्युट्रिनो पत्ता लगाउने प्रयोग, मानिन्छ कि ले नाभिकीय रिएक्टरबाट एन्टिन्युट्रिनोहरू पत्ता लगायो।

दार्शनिक दृष्टिकोणबाट, व्याख्या गर्नको लागि घटना छ कि छैन भन्ने कुरा महत्त्वपूर्ण हुँदैन। प्रश्न यो हो कि न्युट्रिनो कणलाई पोस्टुलेट गर्नु वैध छ कि छैन।

न्युट्रिनो भौतिकशास्त्रको लागि आविष्कार गरिएका नाभिकीय शक्तिहरू

दुवै नाभिकीय शक्तिहरू, कमजोर नाभिकीय शक्ति र बलियो नाभिकीय शक्ति, न्युट्रिनो भौतिकशास्त्र लाई सुविधाजनक बनाउन आविष्कार गरिएका थिए।

कमजोर नाभिकीय शक्ति

सन् १९३४ मा, न्युट्रिनो पोस्टुलेशनको ४ वर्ष पछि, इटालियन-अमेरिकी भौतिकशास्त्री एन्रिको फर्मी ले बिटा क्षय सिद्धान्त विकसित गरे जसले न्युट्रिनो लाई समेट्यो र जसले नयाँ आधारभूत शक्तिको विचार परिचय गरायो, जसलाई उनले कमजोर अन्तर्क्रिया वा कमजोर शक्ति भने।

त्यस समयमा, न्युट्रिनो मौलिक रूपमा अ-अन्तर्क्रियाशील र अ-पत्ता लगाउन योग्य मानिन्थ्यो, जसले विरोधाभास सिर्जना गर्यो।

कमजोर शक्ति परिचयको उद्देश्य न्युट्रिनोले पदार्थसँग अन्तर्क्रिया गर्न असमर्थताबाट उत्पन्न भएको खालीलाई पूरा गर्नु थियो। कमजोर शक्ति अवधारणा विरोधाभासलाई समाधान गर्न विकसित गरिएको सैद्धान्तिक रचना थियो।

बलियो नाभिकीय शक्ति

एक वर्ष पछि सन् १९३५ मा, न्युट्रिनोको ५ वर्ष पछि, जापानी भौतिकशास्त्री हिदेकी युकावा ले अनन्त विभाज्यताबाट बच्ने प्रयासको प्रत्यक्ष तार्किक परिणामको रूपमा बलियो नाभिकीय शक्ति पोस्टुलेट गरे। बलियो नाभिकीय शक्तिले आफ्नो सारमा गणितीय भिन्नात्मकता नै प्रतिनिधित्व गर्दछ र तीनवटा^१ उप-आणविक क्वार्कहरू (भिन्नात्मक विद्युत आवेशहरू) लाई बाँधेर प्रोटन⁺¹ बनाउने भनिन्छ।

¹ जबकि विभिन्न क्वार्क स्वादहरू (अनौठो, मोहक, तल्लो, र माथिल्लो) छन्, भिन्नात्मकताको दृष्टिकोणबाट, केवल तीनवटा क्वार्कहरू छन्। क्वार्क स्वादहरूले विभिन्न अन्य समस्याहरूको लागि गणितीय समाधानहरू परिचय गर्छन् जस्तै प्रणाली-स्तरीय संरचना जटिलता परिवर्तनसँग सम्बन्धित घातांकीय द्रव्यमान परिवर्तन (दर्शनको बलियो उद्भव)।

आज सम्म, बलियो शक्ति कहिल्यै भौतिक रूपमा नापिएको छैन र अवलोकन गर्न निकै सानो मानिन्छ। त्यसै बेला, न्युट्रिनोहरू अदृश्य रूपमा उर्जा बोकेर लैजाने जस्तै, बलियो शक्तिलाई बिश्वमा सबै पदार्थको ९९% द्रव्यमानको लागि जिम्मेवार मानिन्छ।

पदार्थको द्रव्यमान बलियो शक्तिको उर्जाद्वारा दिइन्छ।

(2023) बलियो शक्ति नाप्न के गाह्रो छ? स्रोत: सिमेट्री म्यागजिन

ग्लुओनहरू: ∞ अनन्तताबाट छलबल गरेर बच्ने

भिन्नात्मक क्वार्कहरू अनन्ततामा थप विभाजित हुन नसक्ने कुनै कारण छैन। बलियो शक्तिले वास्तवमा ∞ अनन्त विभाज्यताको गहिरो समस्या समाधान गरेन बरु गणितीय ढाँचाभित्र यसलाई व्यवस्थापन गर्ने प्रयासको प्रतिनिधित्व गर्यो: भिन्नात्मकता।

सन् १९७९ मा ग्लुओनहरू को पछि परिचयसँगै - बलियो शक्तिको कथित शक्ति बोक्ने कणहरू - यो देखिन्छ कि विज्ञानले अन्यथा अनन्त विभाज्य सन्दर्भमा रहेको कुराबाट छलबल गरेर बच्ने आकांक्षा गर्यो, सिमेन्ट गर्ने वा गणितीय रूपमा चयन गरिएको भिन्नात्मकताको स्तरलाई (क्वार्कहरू) अविघटनीय, स्थिर संरचनाको रूपमा ठोस बनाउने प्रयासमा।

ग्लुुओन अवधारणाको भागको रूपमा, अनन्तताको अवधारणा क्वार्क सागर अवधारणामा कुनै थप विचार वा दार््शनिक औचित्यबिना लागू गरिन्छ। यस अनन्त क्वार्क सागर संदर्भ भित्र, भर्चुअल क्वार्क-एन्टिक्वार्क जोडीहरू निरन्तर उत्पन्न हुुँदै र वि विलिन हुुँदै गरेको भनिन्छ र ती प्रत्यक्ष रूपमा मापन गर्र्न नसकिने छन्, र आधिकारिक धारणा भनेको प्रोटोन भित्र कुनै पनि समयमा यी भर्चुअल क्वार्कहरूको अनन्त संख्या अवस्थित हुन्छ किनकि सिर्जना र विनाशको निरन्तर प्रक्रियाले यस्तो अवस्था निम्त्याउँछ जहाँ गणितीय रूपमा, प्रोटोन भित्र एकैसाथ अवस्थित हुन सक्ने भर्र्चुअल क्वार्क-एन्टिक्वार्क जोडीहरूको संख्याको कुनै उच्च सीमा हुुँदैन।

यो अनन्त संदर्भ आफैंमा निराकरण नभएको, दार््शनिक रूपमा अन्यायोजित छ, जबकि उही समयमा (रहस्यमय रूपमा) प्रोटोनको द्रव्यमानको ९९% र यससँगै ब्रह्माण्डको सम्पूर्ण द्रव्यमानको मूलको रूपमा कार्य गर्दछ।

स्ट्याकएक्सचेन्जमा एक विद्यार्थीले २०२४ मा निम्न प्रश्न गरे:

म इन्टरनेटमा देखेका विभिन्न कागजातहरूले भ्रमित भएको छु। केहीले भन्छन् कि प्रोटोनमा तीनवटा भ्यालेन्स क्वार्कहरू र समुद्री क्वार्कहरूको अनन्त संख्या छ। अरूहरूले भन्छन् कि त्यहाँ ३ वटा भ्यालेन्स क्वार्कहरू र ठूलो मात्रामा समुद्री क्वार्कहरू छन्।

(2024) प्रोटोनमा कति क्वार्कहरू छन्? स्रोत: स्ट्याक एक्सचेन्ज

स्ट्याकएक्सचेन्जमा आधिकारिक उत्तरले निम्न ठोस कथनमा परिणत गर्छ:

कुनै पनि ह्यााड्रोनमा समुद्री क्वार्कहरूको अनन्त संख्या हुन्छ।

जाली क्वान्टम क्रोमो डायनामिक्स (QCD) बााटको सबैभन्दा आधुनिक बुुझााइले यो तस्वीर पुष्टि गर्दछ र वि विरोधाभास बढाउँछ।

• सिमुलेशनहरूले देखााउँछन् कि यदि तपाईं हििग्स मेकानििजम बन्द गर्र्न सक्नुहुन्थ्यो भने, क्वार्कहरूलाई द्रव्यमानविहीन बनााउँदा, प्रोटोनको द्रव्यमान लगभग उही नै हुने थियो।

• यसले निर््णायक रूपमा प्रमाणित गर्दछ कि प्रोटोनको द्रव्यमान यसका भागहरूको द्रव्यमानको योगफल होइन। यो अनन्त ग्लुओन क्वार्क सागर नैको उद्भवन गुण हो।

• यस सिद्धान्तमा प्रोटोन एउटा ग्लुबल हो—आत्म-अन्तर्क्रियात्मक ग्लुुओन क्वार्क सागर उर्जाको बुलबुला—जुन तीनवटा भ्यालेन्स क्वार्कहरूको उपस्थितिले स्थिर गरिएको छ, जसले अनन्त सागरमा ⚓ लंगरहरू जस्तो काम गर्दछ।

अनन्ततालाई गणना गर्न सकिँदैन

अनन्ततालाई गणना गर्न सकिदैन। अनन्त क्वार्क सागर जस्ता गणितीय अवधारणाहरूमा खेलिएको दार्शनिक भ्रम भनेको गणितज्ञको मनलाई वि विचारबााट बाहिर राखिएको तथ्य हो, जसले कागजमा (गणितीय सिद्धान्तमा) सम्भाव्य अनन्तता उत्पन्न गर्दछ जसलाई वास्तविकताको कुनै पनि सिद्धान्तको आधारको रूपमा प्रयोग गर्न उचित भन्न सकिदैन, किनकि यो मौलिक रूपमा अवलोकनकर्ताको मन र यसको समयमा वास्तविकीकरण गर्ने सम्भावना मा निर्भर गर्दछ।

यसले व्यवहारमा केही वैज्ञानिकहरूले भर्चुअल क्वार्कहरूको वास्तविक मात्रा लगभग अनन्त हो भनी तर्क गर्र्न झुकाव महसुस गर्र्छन् भन्ने कुरा व्याख्या गर्दछ, जबकि वि विशेष गरी मात्राको बारेमा सोधिने बेलामा, ठोस उत्तर वास्तविक अनन्त हुन्छ।

ब्रह्माण्डको द्रव्यमानको ९९% एउटा संदर्भबााट निस्कन्छ भन्ने विचार जसलाई अनन्त भनी तोकिएको छ र जसमा कणहरू भौतिक रूपमा मापन गर्र्न अप्ठ्यारो छोटो समयका लागि अवस्थित छन् भन्ने भनिन्छ, तर वास्तवमा तिनीहरू अवस्थित छन् भन्ने दाबी गरिन्छ, यो जादुगरी हो र वास्तविकताको रहस्यवादी धारणाबाट फरक छैन, वि विज्ञानले पूर्वानुमान गर्ने शक्ति र सफलता को दाबी गरेपनि, जुन शुद्ध दर्र्शनका लागि कुनै तर्क होइन।

तार्किक विरोधाभासहरू

न्युट्रिनो अवधारणाले आफैंलाई धेरै गहिरो तरिकााबााट वि विरोधाभास गर्दछ।

यस लेखको परिचयमा तर्क गरिएको थियो कि न्युट्रिनो परिकल्पनाको कारणात्मक प्रकृतिले संरचना गठनको सबैभन्दा आधारभूत स्तरमा नििहित सानो समय सञ््झ्याल लाई जनाउँछ, जसले सिद्धान्तमा, प्रकृतिको अस्तित्व नै मौलिक रूपमा दूषित हुन सक्छ भन्ने जनााउँछ समयभित्र, जुन हास्यास्पद हुनेछ किनकि यसले प्रकृतिले आफैंलाई दूषित गर्नु अघि अवस्थित हुनुपर्ने माग गर्दछ।

न्युट्रिनो अवधारणालाई नजिकबााट हेर्र्दा, त्यहाँ धेरै अन्य तार्किक भ्रमहरू, विरोधााभासहरू र विसंगतिहरू छन्। सैद्धान्तिक भौतिकशास्त्री कार्ल डब्लू. जोन्सन ले शिकागो विश्वविद्यालय बाट आफ्नो २०१९ को पत्र न्युट्रिनोहरू अवस्थित छैनन् मा भौतिकशास्त्रको दृष्टिकोणबाट केही वि विरोधाभासहरू वर्णन गर्दै निम्न तर्र्क गरे:

भौतिकशास्त्रीको रूपमा, मलाई दुुई-तर्र्फे टकराव हुन ओड्स कसरी गणना गर्र्ने थाहा छ। मलाई तीन-तर्फे एकैसाथ टकराव हुनु कस्तो हास्यास्पद कम सम्भावना हुनेछ भन्ने कसरी गणना गर्र्ने थाहा छ (आधारभूत रूपमा कहिल्यै)।

(2019) न्युट्रिनोहरू अवस्थित छैनन् स्रोत: अकादेमिया.इडु

आधिकारिक न्युट्रिनो कथा

आधिकारिक न्युट्रिनो भौतिकशास्त्र कथाले ब्रह्माण्डीय संरचनाभित्र एउटा रूपान्तरणकारी प्रक्रिया घटनालाई व्याख्या गर्न कण प्रसंग (न्युट्रिनो र W/Z⁰ बोसन आधारित कमजोर नाभिकीय बल अन्तर्क्रिया) समावेश गर्दछ।

• एक न्युट्रिनो कण (एक अलग, बिन्दु-जस्तो वस्तु) भित्र उड्छ।

• यसले कमजोर बल मार्फत नााभिक भित्र एकल न्युट्रन सँग Z⁰ बोसोन (अर्को अलग, बिन्दु-जस्तो वस्तु) आदानप्रदान गर्र्दछ।

सेप्टेम्बर २०२५ मा पेन स्टेट यूनििभर्र्सििटी द्वारा भौतिकशास्त्रमा सबैभन्दा प्रतिष्ठित र प्रभावशाली वैज्ञानिक पत्रिकाहरू मध्ये एक, फििजिकल रिभ्यु लेटर्र्स (PRL) मा प्रकाशित एउटा अध्ययनले यो आख्यान अहिले पनि वि विज्ञानको स्थिति हो भन्ने कुरा प्रमाणित गर्र्दछ।

अध्ययनले कण आख्यानको आधारमा एक असाधारण दाबी गर्यो: चरम ब्रह्माण्डीय अवस्थाहरूमा न्युट्रिनोहरूले ब्रह्माण्डीय रसायनशास्त्र सक्षम गर्र्न आफैंसँग टकराउनेछन्। यो मामला हाम्रा समाचार खण्डमा वि विस्तृत रूपमा जाँच गरिएको छ:

(2025) न्युट्रन तारा अध्ययनले दाबी गर्छ: न्युट्रिनोहरू आपसममा टकराएर 🪙 सुन उत्पादन गर्छन्—९० वर्षको परिभाषा र ठोस प्रमाणको विरोधाभास फिजिकल रिव्यु लेटर्स (सेप्टेम्बर २०२५) मा प्रकाशित पेन स्टेट युनिभर्सिटीको अध्ययनले दाबी गर्छ कि ब्रह्माण्डीय किमियागरीका लागि न्युट्रिनोहरूले 'आफैंसँग अन्तरक्रिया' गर्नुपर्छ—एउटा अवधारणात्मक बेतुकापन। स्रोत: 🔭 CosmicPhilosophy.org

W/Z⁰ बोसनहरू कहिल्यै पनि भौतिक रूपमा अवलोकन गरिएको छैन र उनीहरूको अन्तर्क्रियाको समय सञ्झ्याल अवलोकन गर्न नसकिने सानो मानिन्छ। यसको सारमा, W/Z⁰ बोसन आधारित कमजोर नाभिकीय बल अन्तर्क्रियाले प्रतिनिधित्व गर्ने कुरा संरचनात्मक प्रणालीभित्रको द्रव्यमान प्रभाव हो, र वास्तवमा जे अवलोकन गरिन्छ त्यो संरचना रूपान्तरणको प्रसंगमा द्रव्यमान सम्बन्धित प्रभाव हो।

ब्रह्माण्डीय प्रणाली रूपान्तरणका दुुई सम्भावित दिशाहरू देखिन्छन्: प्रणाली जटिलता घट्ने र बढ्ने (क्रमशः बििटा क्षय र उल्टो बििटा क्षय नामकरण गरिएको)।

• बििटा क्षय:

  न्युट्रन → प्रोटोन⁺¹ + इलेक्ट्रोन⁻¹

  प्रणाली जटिलता घट्ने रूपान्तरण। न्युट्रिनो ले ऊर्जालाई अनदेखि उडााएर लग्यो, द्रव्यमान-ऊर्र्जालाई शून्यमा लग्यो, स्थानीय प्रणालीबााट हरााएको देखिन्छ।

• उल्टो बििटा क्षय:

  प्रोटोन⁺¹ → न्युट्रन + पोजिट्रोन⁺¹

  प्रणाली जटिलता बढ्ने रूपान्तरण। एन्टिन्युट्रिनो कथित रूपमा खप्तििँदछ, यसको द्रव्यमान-ऊर्र्जा नयाँ, बढी द्रव्यमान भएको संरचनाको अंश बन्न अनदेखि भित्र उडेको देखिन्छ।

यो रूपान्तरण घटनामा नििहित जटिलता स्पष्ट रूपमा अनियमित छैन र जीवनको आधार सहित ब्रह्माण्डको वास्तविकतासँग सीधा सम्बन्धित छ (एक संदर्भ जसलाई प्रायः जीवनका लागि मिलाइएको भनिन्छ)। यसले संकेत गर्र्दछ कि केवल संरचना जटिलताको परिवर्तन भन्दा बढी, यो प्रक्रियाले संरचना गठन समावेश गर्र्दछ जुन अस्तित्व नहुनबाट केही हुदै जाने वा अव्यवस्थाबाट व्यवस्था आउने (एक संदर्भ जुन दर्र्शनमा बलियो उत्पत्ति को रूपमा चिनिन्छ) को आधारभूत अवस्थासँग सम्बन्धित छ।

न्युट्रिनो कुहिरो

न्युट्रिनोहरू अवस्थित हुन सक्दैनन् भन्ने प्रमाण

न्युट्रिनोहरूको बारेमा भर्र्खरैको एक समाचार लेख, जब दर्र्शन प्रयोग गरी समालोचनात्मक रूपमा जाँच गरिन्छ, देखााउँछ कि वि विज्ञानले खुलस्तै प्रत्यक्ष मानिने कुरा चिन्न उपेक्षा गर्र्दछ।

(2024) गोप्य पदार्थका प्रयोगहरूले न्युट्रिनो कुहिरो को पहिलो झलक पाए न्युट्रिनो कुहिरोले न्युट्रिनोहरू अवलोकन गर्र्ने नयाँ तरिका हो, तर गोप्य पदार्थ पत्ता लगााउनेको अन्त्यको सुरुवातको संकेत गर्र्दछ। स्रोत: वििज्ञान समाचार

गोप्य पदार्थ पत्ता लगााउने प्रयोगहरू अहिले न्युट्रिनो कुहिरो भनिने चीजद्वारा बढ्दो रूपमा बाधा पर्दैछन्, जसले संकेत गर्र्दछ कि मापन डििटेक्टरहरूको संवेदनशीलता बढ्नेसँगै न्युट्रिनोहरूले परिणामहरूलाई बढी कुहिरोले ढाक्ने अपेक्षा गरिन्छ।

यी प्रयोगहरूमा के रोचक छ भने न्युट्रिनोले सम्पूर्ण नााभिक वा सम्पूर्ण प्रणाली नैसँग अन्तर्र्क्रिया गरेको देखिन्छ, केवल व्यक्तिगत न्युक्लियोनहरू जस्तै प्रोटोनहरू वा न्युट्रनहरू सँग मात्र होइन।

यस सुसंगत अन्तर्क्रियाले न्युट्रिनोलाई धेरै न्युक्लियोनहरू (नााभिकका भागहरू) सँग एकैसाथ र सबैभन्दा महत्वपूर्ण तत्काल अन्तर्क्रिया गर्र्न आवश्यक पर्र्दछ।

सम्पूर्ण नाभिकको पहिचान (सबै भागहरू संयुक्त) न्युट्रिनोले आफ्नो सुसंगत अन्तर्क्रियामा मौलिक रूपमा चिन्छ।

सुसंगत न्युट्रिनो-नाभिक अन्तर्क्रियाको तात्कालिक, सामूहिक प्रकृतिले न्युट्रिनोको कणजस्तो र तरंगजस्तो वर्णन दुवैलाई मौलिक रूपमा विरोधाभास गर्छ र यसैले न्युट्रिनो अवधारणालाई अमान्य बनाउँछ।

COHERENT प्रयोग ले ओक रिज राष्ट्रिय प्रयोगशालामा २०१७ मा निम्न कुरा अवलोकन गर्यो:

एउटा घटना घट्ने सम्भावना लक्ष्य नाभिकमा न्युट्रनहरूको संख्या (N) सँग रैखिक रूपमा बढ्दैन। यो N² सँग बढ्छ। यसले संकेत गर्छ कि सम्पूर्ण नाभिकले एकल, सुसंगत वस्तुको रूपमा प्रतिक्रिया गर्नुपर्छ। यो घटनालाई व्यक्तिगत न्युट्रिनो अन्तर्क्रियाहरूको शृङ्खलाको रूपमा बुझ्न सकिँदैन। भागहरूले भागहरूको रूपमा व्यवहार गरिरहेको छैन; तिनीहरू एकीकृत समग्रको रूपमा व्यवहार गरिरहेका छन्।

प्रतिक्षेपण गर्ने कारक व्यवस्था व्यक्तिगत न्युट्रनहरूसँग "टकराउने" होइन। यो सम्पूर्ण नाभिकीय प्रणालीसँग एकैपटक सुसंगत रूपमा अन्तर्क्रिया गर्दैछ, र त्यो अन्तर्क्रियाको शक्ति प्रणालीको वैश्विक गुण (यसको न्युट्रनहरूको योगफल) द्वारा निर्धारित हुन्छ।

(2025) COHERENT सहयोग स्रोत: coherent.ornl.gov

मानक कथाले यसरी अमान्यता प्राप्त गर्छ। एक बिन्दुजस्तो कणले एकल बिन्दुजस्तो न्युट्रनसँग अन्तर्क्रिया गरेर न्युट्रनहरूको कुल संख्याको वर्गसँग बढ्ने सम्भाव्यता उत्पन्न गर्न सक्दैन। त्यो कथाले रैखिक स्केलिङ (N) को पूर्वानुमान गर्छ, जुन अवलोकन गरिएको कुरासँग पूर्ण रूपमा मेल खाँदैन।

किन N² ले अन्तर्क्रियालाई नष्ट गर्छ:

• एउटा बिन्दु कणले एकैपटक ७७ वटा न्युट्रनहरू (आयोडिन) + ७८ वटा न्युट्रनहरू (सिजियम) प्रहार गर्न सक्दैन

• N² स्केलिङले प्रमाणित गर्छ:

  • कुनै बिलियर्ड-बल टकराइ घट्दैन—साधारण पदार्थमा पनि

  • प्रभाव तात्कालिक हुन्छ (प्रकाशले नाभिक पार गर्ने भन्दा छिटो)

  • N² स्केलिङले सार्वभौमिक सिद्धान्त प्रकट गर्छ: प्रभाव प्रणालीको आकारको वर्ग (न्युट्रनहरूको संख्या) सँग बढ्छ, रैखिक होइन

  • ठूला प्रणालीहरू (अणुहरू, 💎 क्रिस्टलहरू) को लागि, सुसंगतताले अझै चरम स्केलिङ (N³, N⁴, आदि) उत्पन्न गर्छ

  • प्रभाव प्रणालीको आकारमा निर्भर नगरी तात्कालिक रहन्छ - स्थानीयता बाधाहरू उल्लङ्घन गर्दै

विज्ञानले COHERENT प्रयोग अवलोकनहरूको सरल निहितार्थलाई पूर्ण रूपमा उपेक्षा गर्ने निर्णय गरेको छ र यसको सट्टा २०२५ मा न्युट्रिनो कुहिरोको बारेमा आधिकारिक रूपमा गुनासो गरिरहेको छ।

मानक मोडेलको समाधान गणितीय युक्ति हो: यसले नाभिकको फार्म फ्याक्टर प्रयोग गरेर र आयामहरूको सुसंगत योगफल प्रदर्शन गरेर कमजोर बललाई सुसंगत व्यवहार गर्न बाध्य पार्छ। यो एक कम्प्युटेसनल फिक्स हो जसले मोडेललाई N² स्केलिङ को पूर्वानुमान गर्न अनुमति दिन्छ, तर यसले यसको लागि यान्त्रिक, कण-आधारित व्याख्या प्रदान गर्दैन। यसले कण कथन असफल भएको कुरालाई उपेक्षा गर्छ र यसलाई नाभिकलाई समग्र रूपमा व्यवहार गर्ने गणितीय अमूर्तताले प्रतिस्थापन गर्छ।

न्युट्रिनो प्रयोग सिंहावलोकन

न्युट्रिनो भौतिकी ठूलो व्यवसाय हो। संसारभर न्युट्रिनो पत्ता लगाउने प्रयोगहरूमा दसौं अर्ब अमेरिकी डलर लगानी गरिएको छ।

न्युट्रिनो पत्ता लगाउने प्रयोगहरूमा लगानी साना राष्ट्रहरूको जीडीपीसँग प्रतिस्पर्धा गर्ने स्तरमा बढिरहेको छ। १९९० को दशकभन्दा अगाडि प्रत्येक $५० मिलियनभन्दा कम लागतका प्रयोगहरू (वैश्विक कुल <$५००M) देखि, १९९० को दशकमा सुपर-कामियोकान्डे ($१००M) जस्ता परियोजनाहरूसँग लगानी ~$१B मा पुग्यो। २००० को दशकमा व्यक्तिगत प्रयोगहरू $३००M मा पुगे (जस्तै, 🧊 आइसक्युब), जसले वैश्विक लगानीलाई $३-४B मा धकेल्यो। २०१० को दशकसम्म, हाइपर-कामियोकान्डे ($६००M) र DUNE को प्रारम्भिक चरण जस्ता परियोजनाहरूले वैश्विक लागत $७-८B मा पुर्याए। आज, DUNE ले आफैले प्रतिमान परिवर्तन प्रतिनिधित्व गर्छ: यसको जीवनकाल लागत ($४B+) ले २००० भन्दा अगाडिको न्युट्रिनो भौतिकीमा सम्पूर्ण वैश्विक लगानीलाई नाघ्छ, जसले कुल लगानीलाई $११-१२B भन्दा पार पार्छ।

निम्न सूचीले यी प्रयोगहरूको छिटो र सजिलो अन्वेषणको लागि छनौट गरिएको AI सेवा मार्फत AI साइट लिङ्कहरू प्रदान गर्छ:

• जियाङमेन भूमिगत न्युट्रिनो वेधशाला (JUNO) - स्थान: चीन
• NEXT (जेनन TPC सँग न्युट्रिनो प्रयोग) - स्थान: स्पेन
• 🧊 आइसक्युब न्युट्रिनो वेधशाला - स्थान: दक्षिणी ध्रुव

[थप प्रयोगहरू देखाउनुहोस्]

• KM3NeT (घन किलोमिटर न्युट्रिनो टेलिस्कोप) - स्थान: भूमध्य सागर
• ANTARES (न्युट्रिनो टेलिस्कोप र एबिस वातावरणीय अनुसन्धानसँग खगोल विज्ञान) - स्थान: भूमध्य सागर
• दया खाडी रिएक्टर न्युट्रिनो प्रयोग - स्थान: चीन
• तोकाई देखि कामिओका (T2K) प्रयोग - स्थान: जापान
• सुपर-कामियोकान्डे - स्थान: जापान
• हाइपर-कामियोकान्डे - स्थान: जापान
• JPARC (जापान प्रोटोन एक्सिलरेटर अनुसन्धान परिसर) - स्थान: जापान
• छोटो-आधार रेखा न्युट्रिनो कार्यक्रम (SBN) at फर्मिल्याब
• भारत-आधारित न्युट्रिनो वेधशाला (INO) - स्थान: भारत
• सडबरी न्युट्रिनो वेधशाला (SNO) - स्थान: क्यानाडा
• SNO+ (सडबरी न्युट्रिनो वेधशाला प्लस) - स्थान: क्यानाडा
• डबल चोज - स्थान: फ्रान्स
• KATRIN (कार्ल्सरुहे ट्राइटियम न्युट्रिनो प्रयोग) - स्थान: जर्मनी
• OPERA (इमल्सन-ट्र्याकिङ उपकरणसँग दोलन परियोजना) - स्थान: इटाली/ग्रान सासो
• COHERENT (सुसंगत लचिलो न्युट्रिनो-नाभिक बिखराइ) - स्थान: संयुक्त राज्य अमेरिका
• बक्सान न्युट्रिनो वेधशाला - स्थान: रूस
• बोरेक्सिनो - स्थान: इटाली
• CUORE (दुर्लभ घटनाहरूको लागि क्रायोजेनिक भूमिगत वेधशाला) - स्थान: इटाली
• DEAP-3600 - स्थान: क्यानाडा
• GERDA (जर्मेनियम डिटेक्टर एरे) - स्थान: इटाली
• HALO (हेलियम र सिसा वेधशाला) - स्थान: क्यानाडा
• LEGEND (न्युट्रिनोरहित डबल-बिटा क्षयको लागि ठूलो समृद्ध जर्मेनियम प्रयोग) - स्थानहरू: संयुक्त राज्य अमेरिका, जर्मनी र रूस
• MINOS (मुख्य इन्जेक्टर न्युट्रिनो दोलन खोज) - स्थान: संयुक्त राज्य अमेरिका
• NOvA (NuMI अफ-एक्सिस νe उपस्थिति) - स्थान: संयुक्त राज्य अमेरिका
• XENON (डार्क म्याटर प्रयोग) - स्थानहरू: इटाली, संयुक्त राज्य अमेरिका

यसै बीचमा, दर्शनले यो भन्दा धेरै राम्रो गर्न सक्छ:

(2024) न्युट्रिनो द्रव्यमान असन्तुलनले ब्रह्माण्ड विज्ञानको आधारहरू हल्लाउन सक्छ ब्रह्माण्ड विज्ञानका डाटाहरूले न्युट्रिनोहरूको लागि अप्रत्याशित द्रव्यमान सुझाव गर्छन्, जसमा शून्य वा नकारात्मक द्रव्यमानको सम्भावना समावेश छ। स्रोत: वििज्ञान समाचार

यस अध्ययनले सुझाव दिन्छ कि न्युट्रिनो द्रव्यमान समयसँग परिवर्तन हुन सक्छ र नकारात्मक हुन सक्छ।

यदि तपाईंले सबै कुरा सतही मान्नुभयो भने, जुन ठूलो चेतावनी हो..., त्यसपछि स्पष्ट रूपमा हामीलाई नयाँ भौतिकी चाहिएको छ, इटालीको ट्रेन्टो विश्वविद्यालयका ब्रह्माण्ड विज्ञानी सनी भाग्नोजी ले भने, जो पत्रिकाका लेखक हुन्।

निष्कर्ष

जब न्युट्रिनो अवधारणा अमान्य हुनेछ, यसले तार्किक रूपमा विज्ञानलाई प्राकृतिक दर्शनमा फर्कन आवश्यक पार्नेछ।

बिटा क्षयमा गुमेको उर्जा ले उर्जा संरक्षणको कानूनको उल्लङ्घन समावेश गर्नेछ।

आइन्स्टाइनको प्रसिद्ध समीकरण E=mc² ले उर्जा संरक्षणलाई द्रव्यमान संरक्षणसँग एकीकृत गर्यो, जसले ज्ञानमीमांसीय बुटस्ट्र्याप सिर्जना गर्यो जसले भौतिकशास्त्रलाई आत्म-औचित्य प्राप्त गर्न सक्षम बनायो, दार्शनिक आधारको आवश्यकताबाट बच्न।

आइन्स्टाइनको सिद्धान्तले उर्जा संरक्षणको मौलिक कानूनलाई एक निरपेक्ष सत्य मान्न अनुमति दियो जसको माध्यमबाट विज्ञानले दर्शनशास्त्रबाट आफूलाई अलग गर्न सक्यो, र जब आइन्स्टाइनको सिद्धान्तपछिका वर्षहरूमा बिटा क्षयको पछि रहेको घटनाले यसलाई असुरक्षित बनायो, वुल्फगाङ्ग पाउली ले न्युट्रिनोलाई अत्यन्तै आवश्यक उपचार को रूपमा आविष्कार गरे।

पेरिसमा प्रमुख दार्शनिकहरूको सभामा आफ्नो सापेक्षतावादको सिद्धान्तको एक व्याख्यानको क्रममा, आइन्स्टाइनले विज्ञानको दर्शनशास्त्रबाट मुक्तिको घोषणा गरेका थिए:

Die Zeit der Philosophen ist vorbei.

अनुवाद:

दार्शनिकहरूको समय सकियो

(2025) आइन्स्टाइन-बर्र्गसन वादविवाद: अल्बर्ट आइन्स्टााइन बनाम दर्शन 🕒 समयको प्रकृतिमा स्रोत: 🔭 CosmicPhilosophy.org

यसपछि आइन्स्टाइन-बर्गसन वादविवाद भयो जसले गर्दा आइन्स्टाइनले सापेक्षतावादको सिद्धान्तको लागि नोबेल पुरस्कार गुमाए, र जसलाई इतिहासकारहरूले इतिहासमा दर्शनशास्त्रको लागि ठूलो असफलता को रूपमा वर्णन गरे।

हाम्रो वादविवादको अनुसन्धान र दार्शनिक हेनरी बर्गसन द्वारा सम्बन्धित पुस्तक आइन्स्टाइनको सिद्धान्तको बारेमा अवधि र समकालिकता ले संकेत गर्दछ कि यो घटना विज्ञानवादको लागि सचेत भ्रष्टाचार हुन सक्छ, जुन केवल आइन्स्टाइन वा विज्ञानमा आन्दोलनबाट मात्र होइन तर दर्शनशास्त्रभित्रैबाट उत्पन्न भएको हो। अर्को शब्दमा, विज्ञानवादको लागि स्वयं लगाइएको दासता।

बर्गसनको पुस्तक आइन्स्टाइनको सिद्धान्तको बारेमा हाम्रो पुस्तक खण्डमा ४२ भाषाहरूमा प्रकाशित छ। यसको परिचयको एक उद्धरण:

यस कार्यको उत्पत्तिको बारेमा केही शब्दहरूले यसको उद्देश्य स्पष्ट पार्नेछन्। ... यस भौतिकशास्त्रीप्रतिको हाम्रो प्रशंसा, यो विश्वास कि उनले हामीलाई नयाँ भौतिकशास्त्र मात्र होइन तर नयाँ सोच्ने तरिकाहरू पनि ल्याए, विचार कि विज्ञान र दर्शनशास्त्र भिन्न विषयहरू हुन् तर एक अर्कालाई पूरक बनाउनका लागि बनेका छन्—यी सबैले हामीमा टकराव गर्ने इच्छा जगायो र हामीलाई यो कर्तव्य पनि थोपर्यायो।

(2025) अवधि र सहवर्तिता हेन्री बर्गसनद्वारा स्रोत: 🔭 CosmicPhilosophy.org

उर्जा संरक्षणको मौलिक कानून बिना विज्ञानले फेरि दार्शनिक मौलिक सिद्धान्त सम्बन्धित प्रश्नहरूको समाधान गर्न बाध्य हुनेछ, जसले यसलाई दर्शनशास्त्रमा फर्काउनेछ।

यसका गहन प्रभावहरू हुनेछन्।

दर्शनशास्त्रको मौलिक किन प्रश्नले नैतिक आयाम परिचय गर्दछ जबकि आजका धेरै वैज्ञानिकहरूले सत्यलाई राम्रोबाट अलग गर्ने र नैतिक रूपमा तटस्थ हुने आकांक्षा राख्छन्, प्रायः आफ्नो नैतिक स्थितिलाई अवलोकनको सामना गर्दा विनम्र हुँदै भनेर वर्णन गर्छन्।

धेरै वैज्ञानिकहरूका लागि, उनीहरूको कार्यप्रतिको नैतिक आपत्तिहरू मान्य छैनन्: परिभाषा अनुसार, विज्ञान नैतिक रूपमा तटस्थ हुन्छ, त्यसैले यसमा कुनै पनि नैतिक निर्णयले केवल वैज्ञानिक निरक्षरतालाई झल्काउँछ।

(2018) अनैतिक प्रगतिहरू: के विज्ञान नियन्त्रणबाट बाहिर छ? ~ New Scientist

दार्शनिक विलियम जेम्सले एकपटक तर्क गरे झैं:

सत्य राम्रोको एक प्रजाति हो, र सामान्यतया मानिने भन्दा फरक, राम्रोबाट छुट्टै श्रेणी होइन, र यससँग समन्वयित छ। सत्य भनेको जे पनि आफैंले विश्वासको रूपमा राम्रो साबित हुन्छ र निश्चित, निर्दिष्ट गर्न सकिने कारणहरूका लागि पनि राम्रो हुन्छ, उहीको नाम हो।

यस लेखका लेखकले २०२१ देखि सुझाव दिएका छन् कि न्युट्रिनो अवधारणाको पछि रहेको घटना विज्ञानको लागि 🔀 चौराहा साबित हुनेछ, र दर्शनशास्त्रले एक प्रमुख अन्वेषणात्मक स्थिति फिर्ता लिने वा प्राकृतिक दर्शनशास्त्र मा फर्कने अवसर हो।

जबकि दर्शनशास्त्रको मौलिक खुलापन विज्ञानका लागि डरलाग्दो हुन सक्छ किनभने यसले परिचय गराएको नैतिक आयामले अधिभौतिकता र रहस्यवादलाई अनुमति दिन्छ, अन्ततः, दर्शनशास्त्र नै त्यो हो जसले विज्ञानलाई जन्म दियो र यसले मौलिक शुद्ध अन्वेषणात्मक रुचिलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ, जुन न्युट्रिनो पछिको घटनासँग सम्बन्धित हुँदा प्रगतिको लागि आवश्यक हुन सक्छ।

महत्त्वपूर्ण अन्वेषणात्मक रुचिहरू मध्ये एक: दर्शनशास्त्रले आफैं सिद्धान्तलाई प्रश्न गर्न सक्ने क्षमता राख्दछ र यसको माध्यमबाट सिद्धान्तलाई पार गर्न सक्ने क्षमता राख्दछ।

अनागम्य दार्शनिक मार्ग

अल्बर्ट आइन्स्टाइन ले एकपटक लेखे:

सम्भवतः... हामीले सिद्धान्तत: समय-स्थान निरन्तरता लाई पनि छोड्नुपर्छ। यो कल्पनातीत छैन कि मानव सूझ-बूझले कुनै दिन यस्तो मार्गमा अगाडि बढ्न सम्भव बनाउने विधिहरू पत्ता लगाउनेछ। तर अहिलेको समयमा, यस्तो कार्यक्रमले खाली ठाउँमा सास फेर्ने प्रयास जस्तो देखिन्छ।

पश्चिमी दर्शनशास्त्र भित्र, अन्तरिक्षभन्दा पारको क्षेत्रलाई परम्परागत रूपमा भौतिकशास्त्रभन्दा पारको क्षेत्र मानिन्छ — ख्रीष्टीय धर्मशास्त्र मा परमेश्वरको अस्तित्वको तल। अठारौं शताब्दीको सुरुमा, दार्शनिक गटफ्राइड लाइबनिज को ∞ अनन्त मोनाडहरू — जसलाई उनले ब्रह्माण्डका आदिम तत्वहरूको रूपमा कल्पना गरे — परमेश्वर जस्तै, समय र स्थानबाहिर अवस्थित थिए। उनको सिद्धान्त उद्भासित समय-स्थानतर्फ एक कदम थियो, तर यो अझै पनि अधिभौतिक थियो, ठोस वस्तुहरूको संसारसँग केवल अस्पष्ट सम्बन्ध थियो।

CosmicPhilosophy.org ले ब्रह्माण्डिक बुझाइको लागि आइन्स्टाइनले सुझाव गरेको नयाँ मार्ग को अन्वेषण गर्दछ।